به گزارش خبرنگار ایرنا ، حدود ۱۰ سال است که خلیج گرگان به عنوان بزرگترین و مهم‌ترین بخش آبی پناهگاه حیات وحش میانکاله با چالش پسروی و کاهش تراز آب مواجه است.

با وجود مطالبات متعدد اهالی گلستان از مدیران ملی در دولت‌های قبل، اتفاق و رخداد عملی برای نجات این اکوسیستم آبی کم نظیر رخ نداد و نهایت ثمره اظهارات متولیان بالادستی دولت‌های پیشین، تصویب چند مصوبه در کارگروه ملی احیای تالاب‌ها بود که البته هیچ گام عملی در راستای آن برداشته نشد .

آیت الله سید ابراهیم رییسی از دوران تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری در نطق تلویزیونی برای مردم گلستان بر احیای فعالیت‌های بندرگاهی در بندرترکمن و خلیج گرگان تاکید کرده کرده و آن را جزو سیاست‌های اصلی دولت خود در این استان اعلام کرد.

در راستای تحقق این وعده‌ها، رییس دولت سیزدهم در سفر ۱۳ اسفند ماه سال گذشته به گلستان در نخستین ساعات ورود به خلیج گرگان سفر کرد و دستور عاجل برای نجات این خلیج را صادر کرد.

رییس جمهور در این سفر با اشاره به ضرورت لایروبی هر چه سریعتر کانال‌های آب‌رسان به خلیج گرگان گفت: تعلل ۲۴ ساعته در آبگیری این پهنه آبی پذیرفتنی نیست.

آیت الله رییسی گرگان گفت: باید از همه ظرفیت‌ها برای اجرای فوری طرح لایروبی خلیج گرگان استفاده کنیم.

وی بیان کرد: آب باید در خلیج گرگان جریان داشته باشد و مسوولان بدون فوت وقت برای احیای این پهنه آبی اقدام کنند.

رییس جمهور ادامه داد: حداکثر تا ۱۰ روز آینده جلسه کارشناسی تشکیل شده و اقدامات لازم برای لایروبی آبراهه‌های تامین کننده آب این مناطق به سرعت آغاز شود.

مشاهدات میدانی خبرنگار ایرنا از خلیج گرگان بیانگر آن است که وضعیت مانایی آب در کاسه اصلی خلیج گرگان که حدود ۴ هزار هکتار وسعت دارد قابل قبول است.

به طور معمول در فصول سرد سال شاهد تشدید پسروی آب در خلیج گرگان و دریای خزر هستیم و در فصول بهار و تابستان به سبب ذوب‌شدن برف و یخ در عرض‌های شمالی‌تر مانند روسیه و قزاقستان، تراز آبی افزایش یافته و در فصول سرد دوباره کم می‌شود.

با این وجود امسال پس از آغاز لایروبی، روند پسروی چندان محسوس نیست. اثر بخشی عملیات لایروبی خلیج گرگان هنگامی مشخص است که پسرفت ماه‌های اخیر آب خلیج گرگان در محدوده زبانه شمال شرقی (دماغه) با کاسه اصلی این اکوسیستم آبی مقایسه شود.

در حال حاضر بر اینکه فرآیند برداشت رسوب و لای از کانال آشور واقع در شمال جزیره آشوراده در حال انجام است، عملیات رسوب‌برداری از کریدور آبی (مسیر بندرترکمن – جزیره آشوراده) هم به نیمه راه رسیده که تخلیه رسوبات این مسیر به سوی بندرترکمن تبادل آبی در این مسیر را افزایش داده است .

به سبب آنکه لایروبی کانال چپاقلی در اولویت بعدی سازمان بنادر قراردارد در حال حاضر پسروی آب در دماغه خلیج گرگان متوقف نشده و هر از چند گاهی با افزایش سرعت باد و ایجاد کولاب‌ها این منطقه به زیر آب می‌رود و این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که اثرات لایروبی کانال آشور در کاسه اصلی خلیج گرگان مشهودتر بوده و یکی از دلایل محسوس آن افزایش میزان صید کفال در این بخش از خلیج گرگان است.

استاندار گلستان چندی قبل در جلسه علاج‌بخشی خلیج گرگان با اشاره به جذب هزار میلیارد ریال از اعتبارات پیش‌بینی‌شده برای لایروبی این پهنه آبی گفت: پروژه رسوب‌برداری کانال‌ «آشور» هفت درصد از برنامه زمان‌بندی جلوتر است .

علی‌محمد زنگانه اظهارداشت: ۲ هزار و ۸۴۰ میلیارد ریال برای لایروبی خلیج گرگان پیش‌بینی شده که تاکنون هزار میلیارد ریال آن اختصاص یافت و با این اعتبار، روند اجرای پروژه با سرعت قابل قبولی در حال انجام است.

استاندار گلستان افزود: رسوب‌برداری از خلیج گرگان و کانال‌های منتهی به آن نیازمند تخصیص اعتبار پایدار با ردیف اعتباری است و سازمان بنادر باید با اخذ مجوز ماده ۲۳ زمینه گنجاندن ردیف پایدار لایروبی خلیج و کانال‌های در لایحه سال آینده را ایجاد کند.

وی با اشاره به انجام مطالعات لایروبی کانال‌های «چپاقلی» و «خوزینی» گفت: لایروبی کانال «آشور» در بهبود کیفیت آب خلیج گرگان، تردد شناورها و زمینه‌سازی سرمایه‌گذاری و فعالیت اقتصادی منطقه بسیار موثر است.

رنگانه گفت: پروژه لایروبی خلیج گرگان به پیشرفت ۳۸ درصدی رسیده و مسیر ۷.۵ کیلومتری کانال «آشور» تا عمق ۱.۵ متری رسوب‌برداری شده است.

استاندار گلستان ادامه داد: تکمیل لایروبی خلیج گرگان و اجرای طرح گردشگری جزیره آشوراده می‌تواند زمینه ارتباط بیشتر گلستان با ترکمنستان و بندر «ترکمن‌باشی» این کشور را فراهم کند.

سرپرست بنادر و دریانوردی گلستان هم گفت : ساخت دایک‌ سه‌گانه پیرامون جزیره آشوراده و یک دایک در سواحل بندرترکمن در راستای اجرای طرح لایروبی خلیج گرگان به پیشرفت فیزیکی ۹۵ درصد رسید.

نورالله عباسی اظهارداشت: بیشترین پیشرفت در احداث دایک‌ها مربوط به دایک شماره ۲ و سه است که با رسیدن به پیشرفت ۹۸ درصدی در روزهای آینده تکمیل می‌شود.

وی افزود: دایک (دیوار ساحلی برای جلوگیری از پیشروی آب) شماره یک و ۲ در محدوده نیزاری شمال جزیره آشوراده ، دایک شماره سه در منتهی‌الیه سرزمینی این جزیره و دایک شماره چهار در محدوده شمالی اسکله بندرترکمن با مساحت مجموع ۱۴۵ هکتار در روزهای پایانی خود قرار دارد .

طول کانال آشور ۷.۵ کیلومتر است.

عباسی با اشاره به نگرانی علاقمندان طبیعت در خصوص شکل‌گیری کانون ریزگرد در محدوده احداث این دایک‌ها اظهارداشت: به تازگی بوته شورپسند سالیکورنیا روی پشته‌ها و خاکریزهای احداثی در محل اجرای دایک‌ها رشد کرده که می‌تواند نگرانی دوستداران طبیعت را برطرف کند.

وی ادامه داد: کاشت مصنوعی و دستی بذر سالیکورنیا در چند کرت (باغچه تحقیقاتی کشت) در محل احداث دایک‌ها موفقیت‌آمیز بوده که برای کمک به زادآوری و تکثیر طبیعی این بوته می‌توان از روش کاشت بذر هم استفاده کرد.

عباسی گفت : بر اساس برآوردها باید یک میلیون و ۱۶۰ هزار متر مکعب لای و رسوب از کانال آشور به عنوان یکی از کانال‌های سه‌گانه آبرسان به خلیج گرگان برداشت شود که پس از گذشت پنج ماه از آغاز لایروبی حدود ۵۴۰ هزار مترمکعب رسوب‌برداری انجام شد.

وی مجموع اعتبارات پیش‌بینی شده برای این پروژه را ۲ هزار و ۸۴۰ میلیارد ریال بیان کرد و گفت : تاکنون هزار میلیارد ریال به این پروژه تخصیص یافت.

سرپرست بنادر و دریانوردی گلستان افزود: بخشی از برداشت گل و لای در این طرح به صورت خشکه‌برداری است که توسط کامیون انجام می‌شود و بخش دیگر لایروبی با کاترساکشن (لایروب‌های شناور مکنده) است که با خط لوله به محل دایک‌ها منتقل می‌شود.

وی گفت: ۲ دستگاه لایروب، ۱۴ دستگاه بیل مکانیکی، ۱۹ دستگاه کمپرسی و ۲ دستگاه بولدوزر مشغول لایروبی خلیج گرگان هستند.

به گزارش ایرنا خلیج گرگان از لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرقی دریای خزر و حوزه شهرستان های بندرترکمن، بندرگز، نوکنده و بهشهر از ۶۰ کیلومتر طول و حداکثر ۱۲ کیلومتر عرض برخوردار بوده و دارای امتداد شرقی – غربی است.

خلیج گرگان یکی از بزرگترین مخازن آب شیرین متصل به دریای خزر نیز هست و تداوم زندگی بسیاری از جانداران در بزرگ‌ترین دریاچه زمین به اتصال آن با دریا وابسته است.

این پهنه سال‌هاست که گرفتار چالش‌هایی از جمله کمبود آب برای تجدید حیات آبزیان، شکار بی رویه، لایروبی نکردن کانال های آبرسان، افزایش تعداد آب بندان و مزارع پرورش ماهی در بالا دست شده و این عوامل بر بحرانی شدن شرایط منطقه افزوده و ضرورت تلاش برای حل آن را جدی تر کرده است

ثبت خلیج گرگان در سال ۱۳۵۴ به همراه تالاب میانکاله و لپو زاغمرز در استان مازندران به‌ عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر ثابت کرد این خلیج و نواحی اطراف آن یک مجموعه ارزشمند زیست ‌محیطی است که علاوه بر حفظ چرخه زیست دریای خزر در معیشت جوامع محلی اثرگذاری مستقیم دارد.