به گزارش ایرنا، تلاش برای احیای پنبه‌کاری در سرزمین طلای سفید هرچند دستاوردهایی به همراه داشته اما نبود راهبرد حمایتی مستمر سبب شد تا چشم‌انداز احیا و رونق کشت پنبه در گلستان با اما و اگرهای بسیاری روبرو باشد که در صورت تحقق می‌تواند به سمبل و نماد به‌زراعی در دوران کم‌آبی تبدیل شود.

استان گلستان به فراخور شرایط خاص آب و هوایی و حاصلخیزی اراضی زراعی از گذشته های دور به دلیل کشت فراوان پنبه به سرزمین طلای سفید مشهور بود به نحوی که در دهه‎های ۶۰ و ۷۰ سطح زیر کشت این محصول به حدود ۲۰۰ هزار هکتار می‌رسید.

اعمال و اجرای برخی سیاست‌های غلط در حوزه اقتصاد کشاورزی در اواخر دهه ۷۰، دوره طولانی کاشت تا برداشت و به صرفه‌بودن کشت سایر محصولات زراعی سبب شد تا رغبت زراعت پنبه در گلستان آرام آرام کاهش یابد و سطح زیر کشت آن به حدود ۱۰ هزار هکتار تنزل یابد.

با توجه به اینکه فرآوری ماده خام پنبه می‌تواند هزار و ۳۰۰ درصد ارزش افزوده خلق کند و زمینه‌ساز ایجاد هزاران فرصت شغلی شود مدیران و مسوولان متولی تصمیم گرفتند با آسیب‌شناسی، زمینه احیای این محصول را در گلستان فراهم کنند.

اعمال برخی سیاست‌های حمایتی و برنامه‌های دراز مدت بروز برخی وقایع اقلیمی و اعمال سیاست‌های اقتصادی در سایر حوزه‌های کشاورزی موجب رغبت تعدادی از کشاورزان به کشت پنبه شد و حدود ۱۵ درصد مساحت زیرکشت این محصول نسبت به سال گذشته افزایش یافت.

رشد قیمت سایر محصولات کشاورزی مانند گندم، شالی و سویا و حمایت و تمرکز دولت بر حمایت از کشت آنها در کنار مشکلات موجود در تامین بذر مناسب و تامین نهاده های زراعی مطمئن با قیمت مناسب سبب شده تا رشد سطح زیر کشت پنبه در گلستان بسیار کند باشد.

با توجه به مشکلات گلستان در تامین منابع آبی مورد نیاز بخش زراعی و ضرورت کاهش کشت‌های پرآب طلب مانند برنج، باید احیای کشت پنبه بیش از پیش در دستور کار متولیان قرار بگیرد .

رتبه دوم گلستان در تولید پنبه کشور

رییس اداره پنبه و دانه‌های روغنی جهاد کشاورزی گلستان به خبرنگار ایرنا گفت: امسال ۲۰ هزار و ۹۰۰ هکتار پنبه در گلستان کشت شده و پیش‌بینی می‌شود ۴۰ هزار تن محصول از این اراضی برداشت شود.

علی موسی خانی افزود: سطح زیرکشت پارسال پنبه در گلستان ۱۷ هزار و ۸۰۰ هکتار بود که امسال این مقدار ۱۵ درصد بیشتر شده است.

وی با پیش‌بینی برداشت ۴۰ هزار تن پنبه از سطح مزارع گلستان گفت: پارسال ۲۴ هزار تن پنبه از مزراع استان برداشت شده بود.

طبق گفته موسی خانی گلستان ۹ کارخانه پنبه پاک‌کنی دارد که این میزان تولید ۲۰ درصد ظرفیت آنها است.

وی با بیان اینکه گلستان رتبه دوم تولید پنبه کشور را در اختیار دارد گفت: در الگوی کشت ۴۰ هزار هکتار کشت پنبه در نظر گرفته شده و باید در چشم اندازی دو الی سه ساله به این عدد برسیم.

رییس اداره پنبه و دانه‌های روغنی جهاد کشاورزی گلستان گفت: پنبه قیمت تضمینی دارد اما با توجه به تقاضای بالا، دو سال است که به صورت توافقی خریداری می‌شود و قیمت آن در بازار بیشتر از قیمت تضمینی است.

وی افزود: سال قبل قیمت تضمینی پنبه کیلویی ۲۳ هزار تومان بود.

قربان لکزایی یکی از پنبه‌کاران گلستانی در گفتگو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت : در سال‌های اخیر اقداماتی برای احیای کشت پنبه در دستور کار قرار گرفته که بخشی از آنها مثمرثمر بود .

وی گفت: تهیه و ارائه بذور اصلاح شده با ویژگی‌های مطلوب زراعی مانند کاهش نیاز آبی ، مقاومت در برابر آفات و کاهش دوره رشد سبب شد تا بخشی از مشکلات پنبه‌کاران برطرف شود اما سایر موئلفه های بازار و برخی سیاست‌های دولت اجازه نمی دهد دوره اوج پنبه در گلستان بار دیگر نمایان شود .

افزایش ریزگرد دغدغه‌ پنبه‌کاران گلستان است

این کشاورز گلستانی افزود: در کنار افزایش قیمت چند برابری سایر محصولات زراعی ، شاهد رشد چشمگیر قیمت نهاده‌ها و سموم مورد استفاده در کشت پنبه هستیم که به چالش بزرگ برای پنبه کاران تبدیل شده است .

وی ادامه داد: یکی از دغدغه‌هایی که پنبه‌کاران با آن مواجه هستند افزایش ریزگرد در گلستان است که معمولا در دوره اوج شکوفه‌زدن و شکل گیری غوزه در پنبه اتفاق می افتد .

وی ادامه داد : باید برای سیطره ریزگردها بر آسمان گلستان و مزارع پنبه چاره اندیشی شود و بذوری که مقاومت بیشتری دارند تولید شود.

لکزایی گفت: در کنار قیمت بالای نهاده‌های زراعی، هزینه‌های کارگری، حمل و نقل و ملزومات هم بالا رفته و این امر سود کشاورزان را کاهش می‌دهد.

یکی دیگر از مهمترین گلایه پنبه کاران، خرید قیمت پنبه کمتر از قیمت تضمینی است که تقاضا داریم قیمت ها به صورت واقعی به زارعان اعلام شود.

کاهش جهانی قیمت پنبه

رییس سازمان تحقیقات پنبه در گفتگو با خبرنگار ایرنا به کاهش قیمت پنبه در بازارهای جهانی اشاره کرد و گفت قیمت این محصول استراتژیک از ۳.۷ دلار به ۲.۲ دلار کاهش یافت که این امر سبب کاهش نرخ خرید پنبه در کشور شده است.
قربان قربانی نصرآباد گفت: آزادبودن واردات پنبه رغبت کارخانه داران به خرید محصول داخلی را کاهش داده و در حال حاضر الیاف وارداتی پنبه به قیمت تقریبا۹۰ هزار تومان رسیده در حالی‌که قیمت خرید پنبه و استحصال آن در کشور به مراتب گرانتر از محصول وارداتی است.

وی گفت: برای به صرفه بودن کشت پنبه حداقل تناژ باید چهار تا پنج تن در هکتار باشد تا صرفه اقتصادی خوبی برای کشاورز داشته باشد.

قربانی افزود: هر چند بذور جدید پربازده، مقاوم به آفات و کم آبی تولید شده اما برای ارتقای سطح تولید باید عملیات به‌زراعی مانند سمپاشی و آبیاری به موقع و تقویت و بهبود کیفیت خاک در دستور کار زارعان باشد.

وی به سم و آفت‌کش‌های تقلبی در بازار اشاره کرد وگفت: این موضوع قابل انکار نیست اما اگر با همین سموم کم اثر آفت‌ها شناسایی شود، تاثیر زیادی در کاهش آسیب به مزارع خواهد داشت.

قربانی در خصوص تاثیر بروز ریزگرد بر عملکرد محصول پنبه: تاکنون گزارشی مبنی بر اثرگذاری محسوس ریزگرد بر پنبه دریافت نشده هرچند با افزایش تعداد روزهای ریزگردی و توام با گرد و غبار و بروز برخی کنه‌ها  تناژ محصول تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

وی ادامه داد: تاثیرپذیری میزان تولید پنبه در هکتار از ریزگرد بسیار ناچیز است و در مناطقی مانند سرخس در استان خراسان رضوی که شاهد وقوع ریزگرد مشابه ریزگرد گلستان هستیم افت چندانی در این بخش دیده نمی‌شود.

وزیر صنعت، معدن و تجارت هم که چندی پیش به گلستان سفر کرده بود گفت: توسعه صنعت ریسندگی به رونق اقتصاد کشاورزی گلستان کمک می کند و این استان از اقلیم و خاک بسیار خوبی برای کشاورزی برخوردار است.

سیدرضا فاطمی‌امین با بیان اینکه پنبه گلستان از گذشته به محصولی با کیفیت معروف بوده ادامه داد: باید دلایل کاهش کیفیت کاهش این محصول در استان مورد بررسی دقیق قرار بگیرد.

وی با اشاره به اینکه احداث کارخانه های ریسندگی در گلستان می تواند به کشت پنبه و ارتقای اقتصاد کشاورزی استان کمک کند افزود: باید بین کشاورزی و صنعت ارتباط بهینه ایجاد کنیم زیرا این ارتباط به نفع هر دو بخش است.

کارشناسان بر این باورند که برای احیای پنبه در گلستان باید برنامه‌های فراگیری از سوی همه دستگاه‌ها مانند جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت و آب منطقه‌ای تدوین شود تا علاوه بر احیای این محصول زمینه بهبود سطح معیشتی کشاورزان فراهم شود.

گسترش صنایع تکمیلی و واحدهای فرآوری پنبه و حتی احداث واحدهای ریسندگی و بافندگی از دیگر راهکارهای است که می‌تواند بار دیگر گلستان را به سرزمین طلای سفید تبدیل کند.