به گزارش ایرنا، استان ۲ میلیون نفری گلستان از سه دهه گذشته تاکنون شاهد وقوع افزون بر ۱۲۰ بلای طبیعی مانند سیل‌های مخرب و ویرانگر، زلزله و رانش زمین بالاخص در نواحی شرقی و کوهستانی بوده که در هر یک از این حوادث خسارات مادی و جانی فراوانی به مردمان این دیار وارد شده است.

هنوز خاطرات غمبار و تلخ چند حادثه قهری در گلستان بویژه سیل‌های مخرب تابستان و ماه مرداد سال‌های ۱۳۷۱، ۱۳۸۰ و ۱۳۸۱ شرق استان و وقوع سیل ویرانگر اواخر اسفند ۱۳۹۷ در بیشتر شهرهای این استان شمالی به‌خصوص گنبدکاووس، گمیشان و آق‌قلا و نیز زلزله ۵.۱ ریشتری شهریور ۱۳۹۹ در برخی مناطق روستایی شهرستان رامیان با ده‌ها هزار میلیارد ریال خسارات مادی و چند صد جانباخته در یادها باقی مانده است.

حادثه‌خیز بودن گلستان و تراژدی غمبار و تکراری بلایای طبیعی (سیل، زلزله و رانش زمین) در این استان، به اعتقاد کارشناسان ضرورت انجام اقدامات پیشگیرانه به منظور جلوگیری از وقوع و یا به حداقل رساندن خسارات مالی و جانی آن بالاخص درحوزه مقاوم سازی واحدهای مسکونی و تجاری ناایمن و نظارت دقیق و فنی بر ساخت و سازهای جدید را دوچندان کرده است.

کارشناسان معتقدند با پیش‌بینی تسهیلات ارزان قیمت با دوره بازپرداخت بلندمدت و انجام اقدامات فرهنگی و آگاهی بخشی به مردم باید آنها را برای مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی یا بناهای تجاری ناایمن و فرسوده تشویق و ترغیب کرد ضمن اینکه نباید از انجام اقدامات پیشگیرانه در حوزه آبخیزداری و منابع طبیعی مانند احداث سدها، سیل بندها، بندهای انحرافی، جلوگیری از تغییر کاربری عرصه‌های منابع ملی و اراضی زراعی و تقویت پوشش گیاهی در مناطق کوهستانی و شیبدار به منظور حفظ خاک و کنترل سیلاب‌ها با تخصیص اعتبارات ویژه در این بخش غافل بود.

مطابق آمارهای رسمی متولیان مسکن شهری و روستایی در گلستان هم اکنون بیش از ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در مناطق روستایی و ۵۴ هزار واحد مسکونی در مناطق شهری این استان شمالی فرسوده و ناایمن هستند که نیاز به مقاوم سازی دارند.

مسکن روستایی

وضعیت استحکام بنای خانه‌ها در مناطق روستایی گلستان که ۹۳۳ روستای بالای ۲۰ خانوار دارد و ۴۷ درصد جمعیت حدود ۲ میلیون نفری این استان شمالی در این مناطق سکونت دارند، اگرچه نسبت به میانگین کشوری بهتر است اما مطلوب نیست.

به گفته مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی هم اکنون ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در مناطق روستایی این استان فرسوده و ناایمن هستند که برای جلوگیری از خسارات به مرم در مواقع رخداد بلایای طبیعی باید نسبت به مقاوم‌سازی آن اقدام شود.

سیدمحمد حسینی با اشاره به طرح نوسازی خانه‌های روستایی کشور که از سال ۱۳۸۴ در استان‌های مختلف از جمله گلستان آغاز شد، افزود: از آن سال تاکنون بیش از ۸۵ هزار واحد مسکونی با پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه به متقاضیان مقاوم شدند.

وی اضافه کرد: هم اکنون شاخص نوسازی خانه‌های روستایی گلستان ۵۷ درصد و میانگین کشوری آن نیز ۵۰ درصد است.

حسینی از ظرفیت نوسازی سالانه ۱۰ هزار واحد مسکونی در مناطق روستایی گلستان توسط بنیاد مسکن خبر داد و گفت: در صورت همراهی متقاضیان برای نوسازی خانه و نیز بانک‌های عامل برای تخصیص منابع مورد نیاز، می‌توان ظرف ۱۰ سال بساط خانه های غیرمقاوم روستایی این استان را برچید.

مدیرکل بنیاد مسکن گلستان همچنین گفت: بیشتر خانه‌های ناایمن روستایی استان در مناطق شمالی قرار دارند که فرهنگ سازی برای ترویج فرهنگ نوسازی این واحدها ضروری است.

به گفته وی گنبدکاووس، آق قلا و کلاله به ترتیب بیشترین آمار خانه‌های ناایمن روستایی گلستان را دارند.

حسینی اضافه کرد: غالب جمعیت اهل سنت گلستان اعتقاد به دریافت تسهیلات بانکی دارای کارمزد ندارند و براین اساس از وام های موجود برای نوسازی خانه‌های خود استفاده نمی‌کنند.

این مقام مسوول با اشاره به اینکه خط قرمز بنیاد مسکن کیفیت و رعایت اصول فنی ساخت خانه و مقاومت سازه در برابر حوادث است، بیان داشت: کارشناسان این اداره کل در صورت مشاهده این نوع ساخت و سازها، به صاحبان خانه‌ها هشدار فنی داده و عواقب آن را متذکر می شوند.

به گفته وی، هم اکنون ۱۴۰ دفتر فنی با ۲۶۰ کارشناس معماری و عمران در ۱۴ شهرستان گلستان به متقاضیان در روستاها برای ساخت خانه و نظارت فنی بر سازه‌ها خدمات ارائه می‌کنند.

مسکن شهری

وضعیت مسکن در مناطق شهری گلستان که ۳۴ نقطه شهری دارد اگرچه طی سال‌های اخیر ساخت و سازهای خوبی در آن صورت گرفته اما در مجموع دست کمی از وضعیت مسکن در روستاهای استان ندارد.

به گفته مدیرکل راه و شهرسازی گلستان هم اکنون ۵۴ هزار واحد مسکونی استان فقط در بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی واقع در نقاط شهری این استان شمالی در گستره مساحتی ۲ هزار و ۸۰۰ هکتار، ناایمن هستند.

مهدی ملک بیان داشت: شرکت بازآفرینی شهری با تجربیات به‌دست آمده در حوادث گذشته از جمله زلزله بم، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری را در دستورکار قرار داده است.

وی گفت: گلستان ۲ هزار و ۸۰۰ هکتار بافت ناکارآمد و فرسوده شهری و سکونتگاه‌های غیررسمی دارد که طبق برنامه ابلاغی وزارت راه و شهرسازی و شرکت بازآفرینی شهری برای ۶ هزار واحد مسکونی در این بافت‌ها تا پایان سال توسط شهرداری‌های استان پروانه صادر خواهد شد.

ملک ادامه داد: بسته تشویقی جدید هم برای صدور پروانه‌ در بافت‌های فرسوده با ۵۰ تا ۱۰۰ درصد تخفیف ابلاغ شده که از شوراهای اسلامی شهرها می‌خواهیم این طرح را مصوب کرده و به شهرداران ابلاغ کنند.

مدیرکل راه و شهرسازی گلستان همچنین گفت که طبق آخرین برآوردهای مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، این استان شمالی جزو استان‌های پرخطر و در معرض زلزله قرار دارد و نشست‌های متعددی با متخصصان این حوزه برای ارتقای ایمنی ساخت و سازها اجرا شده و در دستورکار قرار دارد.

وی افزود: مهمترین گسل عبوری از گلستان «گسل خزر» به طول ۵۵۰ کیلومتر از شرق به غرب در حاشیه دریای خزر با توان لرزه خیزی ۷.۵ ریشتر است و همچنین در جنوب و شمال استان هم گسل‌های دیگری وجود دارد که با توجه به نوع خاک «لسی» استان در صورت بروز زلزله تلفات سنگین خواهد بود.

ملک اضافه کرد: از مجموع ۲ هزار و ۵۰ هکتار محدوده اصلی شهر گنبدکاووس، ۶۴۷ هکتار با حدود ۶۰ هزار نفر جمعیت ساکن به‌عنوان بافت فرسوده مشمول هدف ستاد بازآفرینی شهری قرار دارد و اقدامات خوبی با همکاری شهرداری این مناطق در حال اجراست که به عنوان نمونه می‌توان به توزیع ۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان قیر رایگان به شهرداری برای زیرسازی و آسفالت معابر این مناطق در سال گذشته اشاره کرد.

وجود شمار زیادی واحد مسکونی فرسوده و ناایمن در مناطق شهری و روستایی گلستان، ضرورت اهتمام به مقاوم سازی آنها را از سوی مالکان و متولیان بخش مسکن این استان حادثه خیز دوچندان کرده است.