مهدی دهرویه در نشست مدیریت زیست بومی تالاب‌های بین المللی گنبدکاووس اظهارکرد: با توجه به اهمیت موضوع تالاب‌ها و رودخانه اترک و درگیری به صورت مقطعی با حجم بالا نوسانات آبی و یا خشکسالی در این منطقه لازم است با نگاه پدافندی برای حل مشکلات آن گام برداشت.

وی افزود: با نگاه پدافندی در یک برنامه کوتاه مدت و فوری می‌توان با استفاده از امکانات در اختیار اقداماتی را در مسیرهای منتهی به این تالاب‌ها برای جلوگیری از هدررفت آب و مدیریت بحران‌های زیست محیطی و ریزگردها انجام داد که از جمله آن لایروبی است.

فرماندار گنبدکاووس از دستگاه‌های اجرایی مرتبط خواست شناسنامه مدون و تثبیت شده از آخرین وضعیت رودخانه اترک، آسیب‌هایی که وجود دارد و درصدی که باید به ذینفعان برسد را همراه با راه حل مشکلات تهیه کنند.

دهرویه ادامه داد: اقدامات کوتاه مدت برای بررسی وضعیت هدر رفت آب و پارگی کانال‌ها در اولویت قرار گیرد و با کشاورزانی که در هنگام جریان یافتن آب دریچه‌ها را باز و یا در کانال‌ها پارگی ایجاد می‌کنند از طریق مرجع قضایی برخورد شود.

وی افزود: بولتنی از راهکارهای کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت اثر بخش با میزان اعتبارات مورد نیاز با نگاه علاج بخشی تالاب‌ها ظرف ۱۵ روز تهیه شود تا پیگیر گنجاندن آن در مصوبات دور دوم سفر رییس جمهور شویم.

معاون هماهنگی امور عمرانی فرماندار گنبدکاووس هم در این نشست تالاب‌های سه‌گانه آلاگل، آلماگل و آجی‌گل را از برجستگی‌های بارز شهرستان دانست و گفت: حفاظت از این موهب باید بر اساس برنامه باشد و تنها راه علاج اجرای واقعی آن اجرای برنامه مدیریت جامع حوضه آبریز با رویکرد زیست بومی مجموعه‌ تالاب‌های سه گانه است.

عبدالحمید گوگلانی افزود: در موضوع مدیریت جامع حوضه آبریز برنامه‌هایی برای آب منطقه‌ای و منابع آب تعریف شده که باید به طور مستمر اقدامات خود را در این رابطه گزارش دهند که یکی از آنها لایروبی و بهسازی شبکه ورودی آب تالاب‌ها و رودخانه اترک است.

وی ادامه داد: نحوه تامین نیاز آبی تالاب‌ها از منابع آب تولیدی در حوضه اترک، اجرای سیاست‌های تشویقی برای کاهش مصرف آب بهره برداران، تدوین و اجرای برنامه جامع و یکپارچه مدیریت پایدار حوضه اترک، صدور مجوز بهره برداری از منابع تالابی بر اساس حریم کیفی تالاب‌ها و رودخانه اترک، آگاهی بخشی جوامع محلی، تعیین حق آبه زیستی تالاب‌ها و کاهش کشت شالی و گونه‌های آب بر از دیگر موضوعات مورد توجه است که باید دستگاه‌های مرتبط گزارش‌های خود را در این موضوعات ارائه دهند.

معاون فرماندار گنبدکاووس از محیط زیست خواست اقدامات اولویت‌دار دستگاه‌های اجرایی را در مدیریت جامع آبریز احصا و به طور مرتب بر اجرای اقدامات نظارت کنند و برگزاری نشست تخصصی با مهندسان آب و خاک و افراد که در خصوص احیای تالاب‌ها پایان نامه نوشته باشند هم در کمک به مدیریت بهتر وضعیت تالاب‌ها موثر است.

گوگلانی افزود: برنامه مدیریت جامع حوضه آبریز مجموعه تالاب‌های بین المللی آلاگل، آلماگل و آجی گل به عنوان یک سند مرجع برای مدیریت یک پارچه و حفظ عملکردهای محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی این منابع طبیعی خدادادی به حساب می‌آید.

رییس اداره حفاظت محیط زیست گنبدکاووس هم در این نشست گفت: برنامه مدیریت جامع حوضه آبریز مجموعه تالاب‌های بین المللی از سال ۱۳۹۷ با هدف تعیین نقش فعال برای مشارکت جوامع محلی به عنوان ذینفعان در مدیریت تالاب‌ها و جلوگیری از موازی کاری دستگاه‌های اجرایی مرتبط به منظور برقراری تعادل میان حفاظت، توسعه و بهره برداری خردمندانه در حال اجراست.

احمد احمدی اظهارکرد: اقدامات خوبی مانند ارائه آموزش‌ فواید و نقش تالاب‌ها و ضرورت حفاظت از آنها به جوامع محلی، دانش آموزان و معلمان، کشاورزان، دامداران، شکارچیان و صیادان ارائه و همچنین برای توانمندسازی مردم محلی دوره‌های مهارتی مانند سوزن دوزی در روستاهای تنگلی و اوخی تپه و شهر اینچه برون با همکاری بخشداری داشلی برون و موسسه سبزگامان بسکی برگزار شد.

وی افزود: معیشت جوامع محلی از اولویت‌های طرح مدیریت زیست بومی است و براساس نشست‌های برگزار شده، بنیاد برکت قول همکاری در این رابطه را داد و طرح پرورش شترداری در منطقه در حال ترویج است.

رییس اداره حفاظت محیط زیست گنبدکاووس گفت: سال گذشته تالاب‌های آجی‌گل و آلاگل به طور کامل خشک شد و پهنه آبی تالاب آلماگل به ۱۵ هکتار رسید که در نخستین سیلاب امسال در تاریخ ۲۰ تا ۲۵ خرداد پهنه آبی تالاب آلماگل به ۱۰۹ هکتار، آجی‌گل به ۳۰۰ هکتار و آلاگل ۱۰۰ هکتار با عمق کم افزایش یافت.

احمدی ادامه داد: با توجه به کاهش بارندگی‌ها و افزایش دما در کنار تبخیر بالا، بر اساس بررسی ماهواره‌ای در تاریخ ۱۵ مرداد تالاب آلاگل دوباره خشک شد و پهنه آبی تالاب آلماگل به ۸۰ هکتار و آجی‌گل به ۸۳ هکتار رسید و سیلاب ششم تا دهم شهریورماه باعث افزایش پهنه‌های آبی تالاب آجی‌گل به ۳۰۰ هکتار، آلماگل به ۱۷۰ هکتار و تالاب آلاگل ۲۵۰ هکتار شده است.

وی تاکید کرد: در کنار کاهش بارندگی‌ها و تبخیر بالا به عنوان تهدیدی جدی برای خشک شدن دوباره تالاب‌های بین المللی گنبدکاووس، شاهد برداشت‌های غیرمجاز کشاورزان از کانال‌های آبرسانی به تالاب‌ها هستیم که عاملان شناسایی و به مراجع قضایی معرفی شدند.

تالاب‌های بین‌المللی «آلاگل، آجی‌گل و آلماگل» همزمان با برگزاری نخستین نشست پژوهشگران سازمان جهانی حفاظت از طبیعت در سال ۱۳۵۰ که در «رامسر» و با هدف صیانت از تالاب‌ها و حمایت بهتر از زیستمندانی که در این پهنه‌های آبی طبیعی زیست می‌کنند، تحت عنوان «کنوانسیون رامسر» به ثبت این سازمان جهانی رسیدند.

این سه تالاب بین المللی که در بخش «داشلی برون» شهرستان گنبدکاووس نزدیک به مرز ایران و ترکمنستان و در فاصله نزدیکی نسبت به هم واقع شدند در مجموع افزون بر ۳ هزار هکتار مساحت دارند که بزرگترین آنها «آلاگل» با ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار، سپس «آجی‌گل» با ۳۲۰ هکتار و در نهایت آلماگل با ۲۰۷ هکتار است.

حداقل حجم آب تالاب‌های بین المللی گنبدکاووس با عمق ۲ تا چهار متر و در شرایط عادی و بارش‌های مناسب بین ۸۰ تا ۸۵ میلیون مترمکعب است اما به سبب کم بارشی و خشکسالی در چند سال اخیر با بحران کم‌آبی مواجه شدند.