مطابق گزارش اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان، این استان ۸۶۲ هزار هکتار مرتع دارد که بیش از ۳۰۰ هزار هکتار آن به دلیل قرار گرفتن در معرض بیابانی شدن به اجرای طرح‌های اصلاح و احیا نیاز مبرم دارد

براساس این گزارش، اراضی در معرض بیابانی شدن استان گلستان در حوزه شهرستان‌های گنبدکاووس، مراوه‌تپه، گمیشان و آق قلا و در نزدیکی صحرای قره قوم ترکمنستان قرار دارد.

به گفته مسوولان منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان، ریزگردها در شمال این استان ۲ منشا داخلی و خارجی دارند که عمده دلایل داخلی آن تخریب مراتع و تبدیل آن به اراضی زراعی، کشت در اراضی زراعی کم‌بازده، خشک‌شدن تالاب‌ها و چرای بیش از حد دام در مراتع و عمده دلایل خارجی آن که بیشترین سهم را دارند، وجود صحرای قره‌قوم کشور ترکمنستان و ورود گرد و غبار از برخی استان‌های همجوار (سمنان و خراسان شمالی) است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان در اهمیت توجه به اجرای طرح‌های بیابان‌زدایی در شمال استان گفت: کاهش بارندگی، کم‌شدن حق‌آبه رودخانه اترک، اجرانشدن طرح‌های منابع طبیعی و تغییر اقلیم از دلایل تبدیل مراتع گلستان به بیابان به‌شمار می‌رود که راه حل جلوگیری از گسترش آن، اجرای طرح‌های مقابله‌ای و پیشگیرانه است.

حمید سلامتی افزود: از ۳۰۶ هزار هکتار مرتع در معرض تهدید بیابانی شدن در شمال گلستان، ۱۳۰ هزار هکتار آن در شرایط بحرانی بیابان‌زایی و تولید ریزگرد قرار دارد و شتاب در اجرای طرح‌های علاج بخشی در پیشگیری و مقابله با بیابان‌زایی در مراتع منطقه یک ضرورت است.

وی یادآور شد: اعتبار فعلی اجرای طرح‌های احیا، اصلاح و بیابان‌زایی ناکافی بوده و با روند روبه پیشرفت بیابان‌زایی همخوانی ندارد.

وی اضافه کرد: در عین حال، این اداره کل طرح «احیای عرصه‌های ملی شمال استان از گمیشان تا قازانقایه مراوه‌تپه» را در دست تهیه دارد که اجرای این طرح سه ساله به سه هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.

سلامتی افزود: استانداری گلستان هم به دلیل ضرورت بیابان‌زدایی در شمال استان پذیرفته که اجرای این طرح در قالب مصوبات دور دوم سفر استانی دولت به گلستان گنجانده شود.

وی ادامه داد: این اداره کل تلاش دارد از تمام ظرفیت‌ها برای مقابله با بیابان‌زایی که زنگ خطر آن در استان از چند سال قبل به صدا درآمده به خوبی استفاده کند که اجرای طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت یکی از ظرفیت‌های مقابله با این پدیده است.

رشد پنج برابری تولید نهال برای مقابله با بیابان‌زدایی

مدیرکل منابع طبیعی و ابخیزداری گلستان گفت: درنخستین سال اجرای این طرح مردمی، این اداره کل توانست از ظرفیت این طرح برای تولید نهال مقابله با بیابان‌زدایی در استان استفاده کند و در راستای آن نهالستان‌های منطقه در مقایسه با سال قبل بیش از پنج برابر نهال تولید کردند.

به گفته وی سال قبل تولید نهال برای مقابله با بیابان‌زایی و احیای مراتع در ایستگاه‌های تولید نهال استان، ۶۰۰ هزار اصله بود که امسال این رقم به سه میلیون و ۲۰۰ هزار اصله افزایش یافته است.

وی ادامه داد: نهال‌های مرتعی استان در «چپرقویمه» گنبدکاووس، نهالستان امام علی ( ع) شهرستان مراوه تپه و «انبارالوم» آق قلا تولید می‌شود.

سلامتی گفت: اجرای طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت طی چهار سال در کشور می‌تواند نقش به سزایی در احیای مراتع و مقابله با بیابان زدایی در مناطق شمال گلستان ایفا کند.

براساس گزارش منابع طبیعی و ابخیزداری گلستان برای مقابله با بیابان‌زایی در شمال گلستان، طی سال‌های اخیر با اجرای پروژه‌های مقابله با این پدیده در سطح ۲۲ هزار هکتار حفاظت و قرق، ۹ هزار هکتار مدیریت هرزآب، ۹ هزار و ۵۰۰ هزار هکتار ذخیره نزولات آسمانی و هشت هزار هکتار بوته کاری و تولید تولید نهال انجام شده است.

متوسط بارش سالانه در بیابان استان گلستان کمتر از ۲۵۰ میلیمتر با پوشش گیاهی ضعیف و کم تراکم است.

لحاظ اعتبار تحقیق در حمایت از طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان معتقد است: لحاظ اعتبار ویژه طرح تحقیقی در حوزه منابع طبیعی در کنار اجرای طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت ضروری است تا محققان این حوزه بتوانند در اجرای آن موفق باشند.

علیرضا صابری افزود: از ظرفیت گلستان برای اجرای این طرح به صورت محدود استفاده می‌شود که با لحاظ اعتبار تحقیقاتی، می‌توان موفقیت اجرای آن را دوچندان کرد.

وی یادآور شد: در استان گلستان با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود، گونه‌های مقاوم به خشکی، شوری و آفات و بیماری‌ها از جمله صنوبر برای کاشت به بهره‌برداران معرفی شد.

وی با اشاره به تعامل خوب این مرکز تحقیقاتی با دستگاه‌های مرتبط به ویژه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان در اجرای طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت تاکید کرد: با توجه به ظرفیت نیروی انسانی متخصص در مرکز تحقیقات و ۲ دانشگاه تخصصی کشاورزی استان، سرمایه‌گذاری در استفاده از دانش این قشر باید بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد.

بیابان زایی به معنای تخریب زمین در اثر دو پدیده اقلیمی و انسانی بوده و سازمان ملل متحد در سال‌های دور اعلام کرده بود آب و هوای خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب در پدیده بیابان‌زایی تأثیر دارد.

گلستان دارای تنوع اقلیمی از نیمه مرطوب معتدل تا نیمه خشک، گرم و سرد بوده و منابع طبیعی آن شامل کوهستان‌های مرتفع، دشت هموار، مناطق پست و شوره زار و دریا است.

این استان با بیش از ۲۰ هزار کیلومتر مربع وسعت و جای دادن هفت اقلیم از ۱۳ اقلیم دنیا، یک میلیون و ۸۶۹ هزار نفر جمعیت را در ۳۴ نقطه شهری و حدود یکهزار و ۵۰ روستا سکونت دارند و بیشتر از طریق کشاورزی و دامپروری امرار معاش می کنند و در همسایگی سه استان مازندران، خراسان شمالی و سمنان و کشور ترکمنستان قرار دارد.

طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در ایران با هدف کاهش گازهای گلخانه‌ای، جلوگیری از تخریب منابع طبیعی و سرزمین و در راستای انجام تعهدات بین‌المللی برنامه‌ریزی و از اواخر سال قبل به طور رسمی در استان‌ها با تولید نهال آغاز شد که مطابق گزارش اخیر نقی شعبانیان معاون جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، تاکنون ۲۵۰ میلیون نهال در نهالستان‌های دولتی و خصوصی تولید و از پاییز امسال هم کار غرس آن آغاز می‌شود.