به گزارش ایرنا، پارک ملی گلستان به عنوان یکی از پنجاه ذخیره‌گاه‌ زیست کره دنیا و زیستگاه گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی است که فصل پاییز هر سال با هدف اطلاع از آخرین وضعیت حیات وحش جمعیت علفخواران آن شمارش می‌شود.

پارک ملی گلستان در سال ۱۳۳۶ شمشی با نام «آلمه و ایشکی» مورد حفاظت قرار گرفت نخستین پارک ایران است که سال ۱۳۵۴ در فهرست میراث جهانی یونسکو به عنوان یکی از ۵۰ ذخیره‌گاه محیط زیستی کره زمین به ثبت رسید.

این منطقه تحت حفاظت، پانزدهمین اثر ملی به‌حساب می‌آید که توسط سازمان میراث فرهنگی در سوم دی ماه ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت و بیش از ۹ هزار و ۵۰۰ راس گونه‌های علفخوار شامل قوچ و میش، کل و بز و آهو در این پارک زیست می‌کنند.

استقرار بیشترین جمعیت قوچ و میش کشور در پارک ملی گلستان

در آخرین سرشماری مربوط به پاییز سال گذشته، ۸ هزار و ۲۵۱ راس قوچ و میش اوریال در پارک ملی گلستان مورد شمارش قرار گرفت که بیشترین تعداد شمارش این گونه در یک منطقه حفاظت شده بعد از پیروزی انقلاب اسلامی است.

همچنین این پارک از دیرباز به واسطه تنوع زیستی و تاریخچه حفاظتی مورد توجه کارشناسان، جامعه دانشگاهی و علاقمندان و فعالان عرصه محیط زیست کشور بود به طوری که تاکنون بیش از ۳۰۰ مقاله علمی، کتاب و نوشتار پژوهشی در مورد این منطقه حفاظت شده به ثبت رسید و از سوی دیگر در وبسایت بین المللی و جستجوگر گوگل تاکنون ۶ میلیون و ۶۳۰ هزار نوشتار با عنوان پارک ملی گلستان، در پلت فرم اینستاگرام بیش از ۵ هزار پست و در پلت فرم تویتر بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ توئیت با هشتگ پارک ملی گلستان ثبت شده است.

این تعداد بیشترین مطالب ثبت شده در میان تمام مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط زیست در ایران محسوب می‌شود و نشان دهنده اهمیت و توجه ایرانیان به پارک ملی گلستان است.

این ذخیره‌گاه زیست کره به دلیل موقعیت جغرافیایی، توپوگرافی و البته رویشگاهی شامل طیف وسیعی از زیستگاه‌ها و اکوسیستم‌هاست و رویشگاه‌های تپه ماهوری با عناصر شاخص ایرانی تورانی مانند درخت تاغ، گونه آهوی ایرانی و قوچ و میش، رویشگاه‌های هیرکانی با عناصری مانند درخت راش، گونه جانوری مرال و زیستگاه‌های کوهستانی با عناصری مانند درخت ارس و گونه‌های پلنگ ایرانی و کل و بز است.

پارک ملی گلستان همواره مورد استقبال علاقمندان و فعالان عرصه محیط زیست در کشور بوده به نحوی که کارشناسان، اساتید دانشگاه و همیاران طبیعت به صورت داوطلبانه در اجرای برنامه‌های سرشماری و دوره‌های گاوبانگی در کنار نیروهای محیط زیست حضوری پرشور و قابل توجه دارند.

روند روبه رشد جمعیت حیات وحش پارک ملی گلستان

به اعتقاد کارشناسان، با وجود خشکسالی که باعث کاهش دبی منابع آب‌های جاری مانند آبشار گلستان و خشکی تعدادی از چشمه‌ها شده، تشکیل شورای راهبری برای مدیریت پارک ملی گلستان در کنار تلاش محیط‌بانان و همیاران طبیعت برای حفاظت از این ذخیره‌گاه باعث شده تا گونه‌های جانوری آن از جمله علفخواران در آرامش به زیست خود ادامه دهند و شواهد حاکی از رشد جمعیت آنها در چند سال اخیر است.

گونه‌های جانوری این پارک شامل آهو، پلنگ، تشی، خرس قهوه ایی، خرگوش، حشره خورها، راسو، روباه، روباه ترکمنی، رودک، سمور جنگلی، سیه گوش، شوکا، شنگ، قوچ و میش، کل و بز، گراز، گربه پالاس، گرگ، مرال، سمندر، قورباغه جنگلی، وزغ سبز، لاک پشت چهار چنگالی، مارمولک بی پا، مار آبی، مار قیطانی، گرزه مار و افعی قفقازی است.

رییس پارک ملی گلستان به ایرنا گفت: سرشماری سالانه علفخواران شاخص حیات وحش این ذخیره‌گاه زیست کره شامل گونه‌های «کل و بز، قوچ و میش و آهو» از امروز (یکشنبه) آغاز شد.

مهدی تیموری اظهارداشت: بیش از ۱۵۰ نفر از نیروهای پارک ملی گلستان و اداره کل حفاظت محیط زیست استان به همراه همکاران سازمان مرکزی، همیاران طبیعت، جوامع محلی و دانشجویان و اساتید علاقمند به محیط زیست در این سرشماری مشارکت دارند.

وی افزود: این افراد که با تشکیل تیم‌های سه نفره از شنبه شب در مناطق سرمحیط بانی میرزابایلو، سولگرد، لهندور، آلمه، تنگه گل، دشت و محدوده آنها مستقر شدند از صبح امروز سرشماری را آغاز کردند و تا دوشنبه به کار خود ادامه می‌دهند.

رییس پارک ملی گلستان گفت: تیم‌ها با استقرار در مناطق مختلف پارک جمعیت علفخواران موجود را با روش مشاهده مستقیم و استفاده از دوربین ثبت و در پایان با جمع‌بندی نتایج تعداد زیستمدان گزارش می‌شود.

تیموری افزود: طبق آخرین سرشماری که پاییز سال گذشته انجام شد ۹ هزار و ۵۷۹ راس انواع گونه‌های علفخوار شامل هشت هزار و ۲۵۱ راس قوچ و میش، ۹۹۷ راس کل و بز و ۳۳۱ راس آهو در پارک ملی گلستان وجود دارد که با توجه به همکاری خوب دوستداران محیط زیست و گشت‌زنی‌های شبانه روزی نیروهای محیط‌بانی برای حفاظت از طبیعت، پیش بینی می‌شود نتیجه سرشماری امسال هم همچنان جمعیت روبه‌رشد حیات وحش در این ذخیره‌گاه را نشان دهد.

وی کمبود نیروی انسانی را از مهمترین مشکلات پارک ملی گلستان برای حفاظت بهتر و اجرای برنامه‌های پیشرو اعلام و بیان کرد: چارت سازمانی تعریف شده با توجه به وسعت این ذخیره‌گاه زیست کره ۱۱۸ نفر است اما هم اینک فقط ۴۰ نیروی فعال داریم.

تیموری با اشاره به تلف شدن حیات وحش بر اثر برخورد با خودروهای عبوری از جاده میان گذر این پارک به‌ویژه هنگام تاریکی شب، گفت: بخش زیادی از تلفات حیات وحش بر اثر سوانح رانندگی در استان مربوط به پارک ملی گلستان است.

رییس پارک ملی گلستان افزود: همچنین حفر ۳۰ حلقه چاه از سالیان قبل در حاشیه دشت میرزابایلو برای کشاورزی از جمله عوامل تاثیرگذار در خشک شدن سفرهای آب مناطق بالادست پارک ملی گلستان است به طوری که امروز شاهد کاهش دبی منابع آبی این پارک هستیم.

وقوع ۹۰ درصد تلفات جاده‌ای حیات وحش استان در پارک ملی گلستان 

به گفته محمود شکیبا رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط‌زیست گلستان، بیش از ۹۰ درصد تلفات گونه‌های جانوری استان مربوط به حیات وحش پارک ملی گلستان است که در حین عبور از جاده میان‌گذر با خودروهای در حال تردد برخورد می‌کنند.

وی ادامه داد: عبور جاده از زیستگاه اصلی حیات وحش در پارک ملی گلستان همواره باعث بروز تلفات جانوری می‌شود که مهمترین راهکار مقابله با آن تغییر مسیر این جاده به محدوده خارج از این پارک و استفاده از جاده فعلی برای تردد گردشگران و طبیعت‌گردان است.

شکیبا تاکید بر تردد با سرعت کم در جاده میان گذر پارک ملی گلستان و احداث روگذر را از دیگر راهکارهای کمک کننده به جلوگیری از تلفات جانوری ناشی از سوانح رانندگی برشمرد.

پارک ملی گلستان بزرگ ترین و قدیمی ترین پارک ملی کشور با مساحت ۹۱ هزار و ۸۹۵ هکتار در شهرستان گالیکش در شرق استان گلستان و غرب استان خراسان شمالی واقع است و بخش ناچیزی از پارک ملی گلستان در سرزمین استان سمنان قرار دارد.

این پارک دارای سه نوع آب و هوای متفاوت خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب است که همین ویژگی باعث شده این پارک دارای پوشش گیاهی متنوع از استپ خشک تا جنگل انبوه باشد.