مصادف با سالروز تاسیس شور‌اهای حل اختلاف در فروردین سال یک‌هزار و ۳۷۹ به موجب ماده ۱۸۹ قانون برنامه سوم توسعه، تشکیل نهاد شورای حل اختلاف پیش‌بینی شد.
پس از آن آئین‌نامه اجرایی این ماده قانونی تدوین شد و در شهریور ۱۳۸۱ به طور رسمی آغاز به کار نهاد شورای حل اختلاف در کشور کلید خورد.
بکارگیری معتمدین و افراد صاحب‌نفوذ در شوراهای حل اختلاف شرایط بسیار خوبی رو رقم زد تا این نهاد مثل بازوانی توانمند به کمک دستگاه قضا بیاید و در حل و فصل و پیگیری پرونده‌های ورودی که روز به روز بیشتر هم می‌شود نقش تاثیرگذاری داشته باشد.

در ماده ششم بخشنامه «شورای حل اختلاف»، دادگستری‌های استان‌ها مکلف شده‌اند با هماهنگی مرکز امور شورا‌های حل اختلاف نسبت به ایجاد شعب ویژه صلح و سازش در معیت دادسرا‌ها و محاکم اقدام کنند و در این شعب، استفاده از ریش‌سفیدان، معتمدان محلی و متنفذان اجتماعی را در اولویت قرار دهند.

یکی از شعب نمونه صلح و سازش در سطح استان و کشور، شعبه صلح و سازش شماره ۱۱ شورای حل اختلاف دادگستری گنبدکاووس است که در کنار وفاق و همدلی و زحمات همه اعضاء و البته حمایت رئیس دادگستری و دادستان این شهرستان نقش کلیدی و محوری رئیس نیکوکار این شعبه کاملا مشهود بوده و کمک‌های فکری و معنوی به همراه مساعدت‌های مالی «محمد شهرکی» منجر به ختم به خیر شدن پرونده‌ها و آزادسازی زندانیان زیادی در حوزه جرائم مالی و غیرعمد شده است.

البته فعالیت‌های خیرخواهانه این خیر گلستانی صرفا در حوزه آزادسازی زندانیان و حمایت از خانواده زندانیان نیست و شهرکی مساعدت‌های زیادی در بخش‌های دیگر مثل ساخت مسجد و حمایت از هیئت‌های مذهبی، ساخت و تجهیز بیمارستان‌ها، مرکز درمانی و خانه بهداشت، حمایت از خانواده‌های نیازمند و اقشار آسیب‌پذیر به ویژه در این ایام کرونایی، حمایت از دانش آموزان و دانشجویان بی‌سرپرست و بدسرپرست و ساخت مدرسه و تهیه و توزیع لوازم‌التحریر، کیف، کفش و تبلت، کمک به زوجین جوان در آستانه ازدواج، اعطای بیش از ۶۰۰ میلیارد ریال وام قرض‌الحسنه به اعتبار گردش مالی حساب شخص‌شان با هدف کارگشایی و تلاش برای اشتغالزایی افراد جویای کار داشته و لبیک‌گویان به پیام مقام معظم رهبری در حوزه تهیه و توزیع کمک‌های مومنانه، تهیه و توزیع ماسک، مواد بهداشتی و ضدعفونی‌کننده، کمک به مناطق زلزله‌زده و سیل‌زده پیش‌قدم بوده و ۳۶ بانک امانات تجهیزات پزشکی رو در تمامی استان‌های کشور ایجاد کرده است.

به بهانه سالروز تشکیل شورای حل اختلاف ضمن خداقوت به همه اعضای پرتلاش شوراهای حل اختلاف سراسر کشور گفت‌وگو تفصیلی با محمد شهرکی ترتیب دادیم کسی که در ختم به خیر شدن و بسته شدن هزاران پرونده نقش‌آفرینی کرده و مسبب آزادی ۶ هزار و ۶۸۴ زندانی مالی و جرائم غیرعمد و با رایزنی و مساعدت مانع از اعدام ۲۸ محکوم به اعدام شده است.

محمد شهرکی رئیس شعبه صلح و سازش شماره ۱۱ شورای حل اختلاف دادگستری گنبدکاووس گفت: قهرمانان واقعی پرستارانی هستند که بیش از ۲۰ ماه با حقوقی حداقلی با ویروس کرونا مبارزه می‌کنند.

خودتان را معرفی و همکاری‌تان با شورای حل اختلاف از چه زمانی آغاز شد؟
شهرکی: «محمد شهرکی» هستم، متولد دوازدهم شهریور ماه ۱۳۳۵ در یکی از روستاهای زابل که البته از همان زمان کودکی به همراه خانواده به گنبدکاووس سفر کردیم و کار اصلی‌مان کشاورزی بود که بعدها وارد بازار و تجارت و خرید و فروش محصولات کشاورزی شدم و مدتی بسته‌بندی و صادرات خشکبار به کشورهای همسایه را انجام دادم و از سال ۱۳۸۲ افتخار همکاری با شورای حل ختلاف را پیدا کردم.

ضمن اینکه زندگی در کنار مردم شهرستان گنبدکاووس و مردم گلستان متشکل از قومیت‌های مختلف را خیلی دوست دارم و همگی تلاش داریم به همدیگر کمک کنیم تا زندگی‌ها سر و سامان بگیرد و مشکلات کمتر بشود که به لطف خدا و اعتماد مردم و مسوولان بنده هم سهم ناچیزی دارم و انشاالله تداوم داشته باشد.

آزادسازی ۶ هزار و ۶۸۴ زندانی و امکان ادامه حیات برای ۲۸ محکوم به اعدام واقعا در برابر این اقدامات ایثارگرانه و نوعدوستانه‌ای چه حسی دارید و انگیزه‌تان چیست؟
شهرکی: در قیاس با حماسه‌آفرینی، ایثار و از خودگذشتگی شهدا، جانبازان، آزادگان و ایثارگران این اقدامات بسیار هم ناچیز است.
سرادر دل‌ها، حاج قاسم سلیمانی و مدافعان حرم غریبانه و دور از وطن به شهادت رسیدند، تک‌تک بچه‌های جبهه و جنگ از خانواده‌شان، داشته‌های دنیوی‌شان، جان‌شان، از جسم و روح سالم‌شان مایه گذاشتند و من و خیلی‌های دیگه از پول و امکاناتی که در اختیار داشتیم، آن هم پولی که از همین مردم به دست آوردیم و اگر لطف و عنایت خدا و از خودگذشتگی رزمندگان نبود ریالی برای‌مان باقی نمی‌ماند، همین که خداوند ما وسیله‌ای قرار داده که مشکلی از انسان دیگر برداریم خالصانه از خداوند بزرگ شاکر هستیم.

* قهرمانان واقعی پرستارانی هستند که بیش از ۲۰ ماه با حقوقی حداقلی با ویروس کرونا مبارزه می‌کنند

تندیس ملی «صبر و استقامت» را در «همایش صبر و استقامت» از آیت‌الله محسنی‌اژه‌ای رئیس قوه قضائیه و معاون اول رئیس جمهور به چه منظوری به شما اعطا شد؟
شهرکی: لطف خداوند بوده گویا قوه قضائیه طی همایشی از فعالان آزادسازی زندان غیرعمده و… تجلیل داشته که به واسطه همین خدمات «تندیس صبر و استقامت» را در این همایش دریافت کردم، اما نشان صبر و استقامت واقعی را باید به خانواده شهدا داد، به خانواده جانبازان و آزادگان، به ویژه جانبازان شیمیایی درگیر با بیماری‌های اعصاب و روان، این نشان‌ها حق پدران و مادران شهدای گمنام و به عبارت زیباتر شهدای خوش‌نامی است که بیش از ۳۵ ساله منتظر برگشتن فرزندشان، همسرشان، برادرشان و شاید هم پدرشان هستند. این عنوان‌‌ها متعلق به مدافعان سلامت به ویژه پرستارانی است که با حقوق حداقلی بیش از ۲٠ ماهه با ویروس کرونا مبارزه می‌کنند و برای نجات جان بیماران تلاش جهادی دارند و از همین جا هم به این عزیران خداقوت می‌گویم و انشاالله در صحت و سلامتی باشند.

شعبه‌های حل اختلاف معمولا محل رجوع افراد مختلف با گرفتاری‌ها و مشکلات ریز و درشتی است که رسیدگی به همه این خواسته‌ها صبر و حوصله خاصی طلب می‌کند که باید مورد توجه مدیران و مسوولان در برخورد با ارباب‌رجوع باشد از طرفی به خاطر آوازه نیکوکاری شما افراد زیادی از سراسر کشور برای رفع مشکلاتشان به شما مراجعه می‌کنند واقعا چگونه همه این رفتارها را مدیریت می‌کنید؟
شهرکی: اول از همه لطف خدا، بعدش احترام متقابل بین من و مردم، ساده‌تر بگویم  تکریم ارباب‌رجوع با استفاده از چاشنی صبر و البته به کارگیری قوانین متناسب با حال طرفین.

از طرفی مشاوره‌های هول هولکی، احساسی و عجولانه که بیشتر رفع تکلیفی است نباید وجود داشته باشد و تصمیم‌گیرنده‌های اصلی نسبت به این مقوله باید توجه جدی‌تری داشته باشند تا ضریب اشتباه نسبت به مراجعان مثلا یک خانواده در حال از هم پاشیده شدن کم و از بین برود. به قول نظامی؛
عیب کسان منگر و احسان خویش
دیده فرو کن به گریبان خویش
آینه روزی که بگیری به دست
خود شکن آنروز مشو خودپرست
این دو بیت زیبا و پرمحتوا را اگر در فعالیت‌های روزمره خودمان لحاظ کنیم و یک مقدار تامل و تفکر داشته باشیم نتایج خوب و مثبتی را به همراه خواهد داشت.

خودمان را از مردم جدا ندانیم، شاید این جرم‌ها و یا شبیه به این اشتباهات در زندگی ما و نزدیکان ما هم اتفاق افتاده باشد، باور کنیم بعضی از جرم‌ها در شرایط عادی صورت نمی‌گیرد، البته این بدان معنا نیست که هر کسی جرمی را مرتکب بشود و از این منظر توجیه کند و به دنبال رفع اتهام وارده باشد، منظور من این است که باید به همدیگر فرصت بدهیم و من به عنوان تصمیم‌گیرنده نباید دیدگاه یک طرفه و صددرصد منفی به متهم داشته باشم حتی اگر بزه ارتکابی محرز باشد.

بالاخره دین ما دین رافت و پیامبر ما رسول مهربانی است و اگر دلسوزانه تلاش کنیم و نسبت به هم با گذشت و با محبت باشیم در هر زمینه‌ای نتایج مثبت و عامه‌پسندی حاصل می‌شود و خانواده‌های زیادی از حق شرعی و قانونی خودشان می‌گذرند تا زندگی زیباتر ادامه پیدا کند، اگر هم به هر دلیلی فرصت کافی و صبر و شکیبایی لازم برای رسیدگی به پرونده‌ای را نداریم  مسوولیتی که با نهاد مقدس خانواده و آبرو و حیثیت افراد ارتباط تنگاتنگی دارد را نپذیریم.

حضور شما در برنامه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی و عرصه رسانه‌ای استانی و سراسر باعث شده ضمن انعکاس فعالیت خیرخواه با هدف ترویج اقدامات خیرخواهانه در جامعه، هم‌اکنون اقشار مختلف مردم از رفتار و کردار شما به نیکی یاد می‌کنند و همین عامل سبب شده افراد زیادی با طی کردن مسافت‌های طولانی به استان گلستان و شهر شما گنبدکاووس سفر کنند و تقاضای پیگیری پرونده‌های خود از طریق شعبه شما شوند، نظرتان در این خصوص چیست؟
شهرکی: دعا کنید این سفرها و این مدل رفت و آمدها منجر به حل گرفتاری مردم و مشکلات قضایی آنان را به حداقل برسد و اکر کسی به گنبدکاووس و استان ما سفر می‌کند و مهمان من و شما هست امیدواریم این سفرها برای تفریح و لذت بردن از طبیعت زیبای گلستان، زیارت بقاع متبرکه و بازدید از اماکن تاریخی باشد نه گرفتاری‌های دیگر.

بنده هم با افتخار پذیرای هموطنان هستم همان‌گونه که تا به به امروز آمدند و پیگیر مشکلات‌شان بودم، حتی گروهی بدون مراجعه حضوری زنگ زدند، پیامک دادند، خدا رو شکر به لطف خدا قدم‌های مثبتی برداشته شده است.

با توجه به سابقه ۱۸ ساله شما در شورای حل اختلاف، به نظر شما علت افزایش آمار طلاق در استان ما چیست؟ برای برون‌رفت از این مشکل در شعبه شماره ۱۱ شعبه صلح و سازش چه اقداماتی انجام دادید؟
شهرکی: مشاوره خیلی مهم است و باید به درستی و با صبر و حوصله انجام گیرد، ضمن اینکه درصد قابل توجهی از مشکلات ناشی از وضعیت نامساعد مالی، نداشتن شغل مناسب، نداشتن امکانات اولیه برای آغاز زندگی مشترک، نداشتن پول برای رهن و اجاره خانه است که تلاش کردیم به شکل‌های مختلف بعضا با کمک بلاعوض یا اعطای وام قرض‌الحسنه یا حتی تهیه اسباب و اثاثیه منزل و اگر امکانش مهیا شود شغل با یک درآمد حداقلی به زندگی‌ها سر و سامان بدهیم و الحمدالله اتفاقات خوبی هم صورت گرفته و خیر و برکت این پادرمیانی‌ها و مساعدت‌ها وارد زندگی ما هم شده است.

برای اینکه کارهای ما رنگ خدایی بگیرید و فقط برای رضای خدا باشد چه چیزی‌هایی را باید مدنظر قرار دهیم؟
شهرکی: شک نکنید، به دیگران رحم کنیم و با بقیه مهربان باشیم تا خدا به ما رحم کند و با ما و خانواده ما مهربان باشد. مساله بعدی که من سعی کردم لحاظ کنم و خوبه همه مورد توجه قرار بدهیم که البته تا به امروز اینجوری بوده نگاه فراقومیتی و فرا منطقه‌ای است، به عبارتی اجازه ندهیم دشمن سلاح وحدت ما را از بین ببرد و اگر قرار است زندانی آزاد بشود و پرونده‌ای را قضاوت کنیم خدا را در نظر بگیریم و طبق آموزه‌های دینی عمل کنیم.

عملکرد شوراهای حل اختلاف در این چند در سطح استان و گنبدکاووس چگونه ارزیابی می‌کنید؟
شهرکی: عملکرد شورای حل اختلاف استان همانند مثل معروف «آن چیز که عیان است، چه حاجت به بیان است» برای مثبت بودن عملکرد نظر مسوولان، مردم و از همه مهمتر رضای خداوند است که امیدوارم مطلوب باشد، اما عملکرد همکارانم که خیلی‌ها بدون چشمداشت مالی و گروهی با حق‌الزحمه حداقلی کار می‌کنند بسیار با ارزش است.

در بحث تسریع در رسیدگی به شکایات و مهمتر از آن رضایت مردم قابل احترام است و امیدوارم با برنامه‌ریزی‌های بیشتر و حمایت مسوولان و ادامه اعتماد مردم این روند صعودی ادامه پیدا کند.

طی گزارش شورای حل اختلاف استان، یکی از کارهای خوب شما این است که به دنبال بسته شدن پرونده زندانیان مالی که تاکنون زندان نرفته‌اند اما حکم جلب برای آنها صادر و تحت تعقیب هستند، علت این امر چیست؟
شهرکی: هر وقت حکم جلب شخصی صادر شود و تحت تعقیب باشد تمرکزش از بین می‌رود و زندگیش از حالت عادی خارج می‌شود، خانواده‌اش عذاب می‌کشند که البته این ناراحتی و پریشان حالی خانواده زندانیان دربند هم وجود دارد و آنها هم نیاز به حمایت دارند، اما در خصوص  پرونده‌هایی که حکم جلب صادر شده  ما سعی داریم به شکلی مدیریت شود که شخص آبرودار به خاطر یک اشتباه سهوی یا عمدی یا کم لطفی دیگران مثل کسی که ضامنش شده به زندان نیفتد و اعتبار و آبرویش از بین نرود، لذا هر ازگاهی با همکاری دادستان‌های سراسر استان این مساله مدیریت تا افراد شناسایی و منجر به پرداخت بدهی و لغو حکم جلب یک گروه می‌شود.

خیلی هم عالیه، صحبت خاصی اکر مانده بفرمائید.
شهرکی: مجددا از اعتماد و همراهی علمای اهل تشیعع و اهل تسنن، مسئولان دادگستری استان و شهرستان، مسئولان شورای حل اختلاف استان و کشور، رؤسای دادگستری های استان، دادسنان های شهرهای مختلف گلستان و قضات شعب تجدید نظر و شهرهای مختلف و مدیر کل زندان های گلستان و همکاران شان در مرکز استان و زندان های گرگان و گنبد کاووس و سایر مسئولان استانی و شهرستانی تقدیر تشکر دارم و امیدوارم قوای سه گانه تحت فرمان مقام معظم رهبری تلاش صادقانه و جهادی برای پیشبرد اهداف نظام داشته باشند. برای مثال فضای کسب و کار که تقویت شود جرم و بزهکاری کاهش پیدا می کند یا اگر مشکلات معیشتی مردم به حداقل برسد و سرپرست خانواده توان برآورده کردن نیاز های منطقی خانواده را داشته باشد بگو مگوهای خانواده ها کمتر می شود و آمار طلاق نزولی خواهد شد. از شما هم بابت اینکه بنده را قابل دانستید و این مصاحبه صورت گرفت صمیمانه سپاسگزارم.

ضمن اینکه انتظار است مراجعه‌کنندگان به ویژه وکلای عزیز در شوراهای حل اختلاف به دنبال صلح و سازش باشند نه اینکه بخواهند به شیوه‌های مختلف مانع از صلح و سازش شوند. چون شرایط شوراها با شعبه های دادگاه فرق دارد و قوانین سفت و سخت در شوراها به کار گرفته نمی‌شود و قرار نیست شخص یا گروهی محاکمه شوند،  چرا که هدف اصلی آشتی دادن طرفین است و اگر در یک بازه زمانی هدف اصلی همان صلح و سازش ایجاد نشد راهکارهای دیگر را مدنظر قرار بدهند، ضمن اینکه در شعبه‌های صلح و سازش بهتره از افراد مختلف استفاده شود و تا حد امکان افراد بیشتری از طرفین دعوی در نشست حضور داشته باشند تا تکلیف یکسره شود. از طرفی از همکاران خودم می خواهم صبر و متانت بیشتری داشته باشند و کیفیت بررسی مشکلات را به کمیت ترجیح بدهند.
خبرگزاری فارس؛ ممنون از اینکه با ما همراه بودید. خدا نگهدار