عبدالمجید نورتقانی روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: این اعتبار در کنار ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال سال گذشته در حال هزینه برای بازنگری پنجره و اصلاح رطوبت اطراف آن در قسمت مخروطی و ساماندهی بخشی از محوطه از جمله جایگاه بلیط فروشی و اطراف آن است.

وی اعتبارات تخصیص یافته برای مرمت این بنای تاریخی را بسیار اندک اعلام کرد و گفت: در مجموع طرح مرمت بخش‌هایی از گنبدقابوس به‌ویژه قسمت مخروطی (گنبد رک) به حدود ۵۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد که تحقق آن به تنهایی از محل منابع وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی امکان پذیر نیست و انتظار می‌رود شهرداری گنبدکاووس هم بخشی از هزینه‌ مرمت و محوطه‌سازی را متقبل شود.

مدیر پایگاه میراث جهانی گنبدقابوس افزود: در نخستین سفر استانی اسفندماه سال گذشته رییس جمهور به گلستان ۳۰ میلیارد ریال برای مرمت بلندترین بنای آجری جهان مصوب شد که امیدواریم با تخصیص آن در کنار اعتبارات ملی و همراهی شهرداری گنبدکاووس بخش زیادی از طرح جامع مرمت پوسته خارجی قسمت مخروطی (گنبد رک) به سرانجام برسد.

نورتقانی بیان کرد: متخصصان دانشگاه شهید بهشتی سال گذشته و بعد از انجام مراحل مختلف مستندنگاری و فن‌شناسی (بررسی تک به تک آجرها و شناخت نظام ساختاری پوسته بنا و همین طور الگوبرداری از آجرها و نحوه چینش آنها) و در ادامه آسیب‌نگاری و آسیب‌شناسی با انجام آزمایشات مرتبط، قدمت آجرها را افزون بر هزار سال برآورد کردند که با قدمت بنا سازگاری دارد.

وی ادامه داد: با گذشت ۱۰ سال از ثبت گنبدقابوس در سازمان فرهنگی، آموزشی و علمی سازمان ملل (یونسکو)، عملیات ساماندهی اطراف برج و آزادسازی برخی ساختمان‌های متعلق به افراد حقیقی باقی مانده که نیازمند اعتبارات کلان ملی است اما تا آن زمان می‌توان بخشی از ساختمان‌ها را با حفظ وضعیت موجود، تغییر کاربری داده و به هتل، فروشگاه‌های عرضه صنایع دستی و یا محصولات فرهنگی اختصاص داد.

وی همچنین از موافقت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با طرح پیشنهادی “آموزش و تربیت میراث بانان ویژه دانش آموزان ابتدایی” در قالب دوره‌های ۴۰ ساعته به ظرفیت هر دوره ۱۵ نفر خبر داد و گفت: بعد از طرح این موضوع با مدیرکل میراث فرهنگی استان و اعلام نظر وی امیدواریم بتوانیم از اوایل سال آینده این طرح را با هدف آشنای نسل پایه با حوزه تمدنی دشت گرگان از برج قابوس تا شهرتاریخی جرجان اجرا کنیم.

برج قابوس، بلندترین برج آجری جهان و مقبره “قابوس بن وشمگیر”، بنایی بازمانده از سده چهارم هجری قمری است که بر فراز تپه‌ای خاکی در مرکز شهر گنبدکاووس بنا شده‌ است.

ارتفاع بلندی برج از کف تپه آن تا زیر قاعده مخروط، ۳۷ متر و ارتفاع گنبد مخروطی آن از کف قاعده تا راس آن ۱۸ متر است که روی هم رفته به ۵۵ متر می‌رسد که اگر ارتفاع ۱۵ متری تپه‌ای که برج روی آن بنا شده را به آن اضافه کنیم، به ارتفاع ۷۰ متری این بنا از سطح زمین می‌رسیم.

این بنای تاریخی به شماره ۸۶ درسال ۱۳۱۰ خورشیدی در فهرست آثار میراث فرهنگی کشور به ثبت رسیده است و در دهم تیر سال ۱۳۹۱ هم در فهرست آثار سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) ثبت جهانی شد.

همچنین شهر باستانی جرجان که بر اساس کشفیات باستان‌شناسی، سفالگری با مردم آن عجین بوده، در سه کیلومتری غرب شهر گنبدکاووس و در جوار مرقد مطهر یحیی بن زید(ع) واقع شده و یکی از شهرهای مهم قرون اولیه اسلامی به حساب می‌آید که بر اساس نوشته جغرافی‌نویسان چون “اصطخری” و “ابن حوقل” با شهرهای معروفی مانند ری و نیشابور قابل مقایسه بود.

این شهر تاریخی که در زمان آبادانی یک هزار و ۲۰۰ هکتار مساحت داشت، به دلایل مختلف نظیر توسعه بخش کشاورزی، ساخت خانه‌های مسکونی و کاوش‌های غیر مجاز از بین رفته و به حدود ۲۵۰ هکتار کاهش یافته است.