پس از پدیده زمین‌خواری و کوه خواری که سودجویان به اراضی ملی و منابع طبیعی دست اندازی می کنند پدیده تلخ ویلاسازی و ساخت خانه‌باغ در اراضی کشاورزی و باغی هم دست‌آویز افراد سودجو برای دست‌اندازی به اراضی بکر و مرغوب شده؛ پدیده ای که امنیت غذایی و نابودی اقتصاد کشاورزی و باغی را نشانه می گیرد.

با سخت گیری قوانین برای ساخت و ساز در روستاهای ییلاقی و کوهستانی که مانع از از بین رفتن ماهیت روستا و تولیدات آن می‌شد بسیاری از سرمایه گذاران مسیر تازه ای را در پیش گرفتند و درصدد آن هستند تا ماهیت اراضی کشاورزی و باغی را به بهانه ایجاد باغ و ساخت خانه باغ پایمال کنند.

به طور قطع قد کشیدن ساختمان های لوکس و ویلاهای خوش رنگ و لعاب در اراضی کشاورزی و باغی در بلندمدت موجب از بین رفتن بخش عمده‌ای از تولیدات بخش کشاورزی خواهد شد چراکه بسیاری از این خانه باغ ها صرفاً به منظور فضای تفریحی ایجاد شده و صاحبان این خانه باغ ها و ویلاها به تنها چیزی که فکر نمی کنند همان کشاورزی و یا باغداری حرفه‌ای است.

از سویی دیگر حتی اگر کشت اصولی باغات نیز صورت گرفته باشد ولی از آنجایی که بسیاری از این باغداران حرفه و پیشه اصلی آنها کشاورز و باغداری نیست، نمی‌توانند مرحله داشت و رسیدگی به باغات را به خوبی انجام دهند لذا تولیدات آنها شاید آنگونه که باید در بازار عرضه نشود و چه بسا بسیاری از این باغات به کانون آفات مبدل شوند.

به اذعان کارشناسان ویلاسازی و ساخت خانه باغ ها به صنعت باغداری استان نیز آسیب وارد می‌کنند چون صاحبان آن با عدم رسیدگی به باغات بستری را برای زمستان گذرانی آفات فراهم کرده و شرایط را برای طغیان آفات و بیماری باغات در استان آماده می سازند.

آن چیزی که مسلم است علاوه بر قوانین حفظ کاربری، قوانینی در حوزه حفظ تولیدات اراضی کشاورزی باید شکل بگیرد تا این نقیصه برطرف شود و کسانی که وارد حرفه باغداری می‌شوند به فکر توجیه اقتصادی این باغات نیز باشند.

شرایط ایجاد خانه‌باغ در اراضی کشاورزی و باغی

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان از سخت گیری قوانین برای جلوگیری از ساخت و سازها در اراضی کشاورزی و باغی می گوید و اظهار می کند؛ با توجه به مشکلاتی که طی سال های قبل در صدور مجوزها برای احداث خانه باغ رخ داده دیگر مجوز برق هم لغو شده و متقاضیان احداث خانه باغ کشاورزی باید از پنل خورشیدی برای روشنایی استفاده کنند چراکه برق رسانی خانه باغ ها مشکل ساز شده بود و در نتیجه مسئولان تصمیم گرفتند حضور باغداران در خانه باغ که اکثراً روزها فعالیت دارند نیاز به برق مستقیم ندارد و فعالان این حوزه می توانند از برق خورشیدی استفاده کنند.

محمدرضا عباسی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری ایسنا، لغو امتیازات برق و گاز را عاملی برای جلوگیری از دست اندازی افراد سودجو به خانه باغ ها برشمرد و ادامه داد: این تصمیم انگیزه تغییر کاربری و ایجاد خانه باغ برای حضور تفریحی خانواده ها را کاهش داد چراکه وقتی زیرساخت های لازم اعم از برق و گاز در اختیار متقاضیان قرار نگیرد مردم رغبت کمتری برای احداث خانه باغ پیدا می کنند، متأسفانه از آنجایی که در گذشته علاوه بر برق رسانی، گازرسانی هم به خانه باغ ها مجاز بود از خانه باغ در کاربری دیگری استفاده و حق کشاورزان و باغداران واقعی ضایع می شد.

به گفته وی، برای هر یک هکتار اراضی باغی ساخت ۱۲ و نیم متر خانه‌باغ مجاز است البته در این مساحت از باغ معمولاً از ادوات و تجهیزات خرد استفاده می شود که فضای ۱۲ و نیم متر برای آن کافی است.

گردشگری کشاورزی در گلستان رونق می‌گیرد/ ایجاد شهرک‌هایی تحت عنوان خانه‌باغ

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان با بیان اینکه ما یک دستگاه قانونگذار هستیم و باید مطابق قانون عمل کنیم، بیان کرد: ما تفاهم نامه ای را با اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلستان برای فعال کردن کشاورزی گردشگری در گلستان منعقد کردیم و براساس آن مجوزهایی تا ۵ هزار مترمربع صادر می شود تا در قالب گردشگری کشاورزی در اختیار متقاضیان قرار گیرد.

عباسی با تأکید بر اینکه تاکنون گردشگری کشاورزی در برخی از نقاط گلستان انجام شده و خوشبختانه مورد استقبال مردم قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: ما نیز به وزارتخانه پیشنهاد دادیم شهرک هایی تحت عنوان خانه باغ تعریف شود و هر کسی مایل به سرمایه گذاری بود زیرساخت های لازم در آن فراهم شود و علاقه‌مندان در این مکان ها اقدام به احداث به خانه باغ کنند اما اینکه قرار باشد به صورت نقطه ای و لکه ای در هر نقطه از روستاها خانه‌باغ احداث شود برای باغداران واقعی مشکل ساز می شود.

وی با اشاره به اینکه گردشگری کشاورزی به طور ویژه موردتوجه ما قرار دارد، بیان کرد: با رونق گردشگری کشاورزی افراد مجبور به ساخت خانه باغ نیستند که بعدها به دلیل ناتوانی در نگهداری و ساماندهی آن متحمل ضرر شوند بلکه می توان خانه باغ هایی با رویکرد گردشگری ایجاد کرد و مردم با پرداخت اجاره از آن استفاده کنند پرداخت یک شب اجاره بها برای استفاده از فضای مفرح باغ بهتر از ساخت خانه باغ و تغییر کاربری اراضی و آسیب به اقتصادی کشاورزی است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان از ایجاد شهرک های گلخانه ای ۲۰۰ متری، ۵۰۰ متری تا پنج هزاری خبر داد و گفت: کسی که مایل به احداث گلخانه باشد، می تواند در کنار فعالیت گلخانه ای، در متراژهای موردنظر اقدام به ساخت یک اتاقک دوطبقه کند تا خود و خانواده اش در رفاه باشند، احداث بنا در این مناطق امتیاز آب، برق و گاز را دارد و در عین حال با یک نگهبان هم کنترل می شود.

خانه باغ ها در حال نابودی باغات اقتصادی گلستان/ خانه‌باغ‌ها به کانون آفات تبدیل شدند

عباسی با بیان اینکه احداث بی رویه باغات مشکلاتی را از لحاظ کنترل آفات و بیماری ها ایجاد می کند، خاطرنشان کرد: در حال حاضر مگس مدیترانه ای در حال آسیب به باغات ما است و در حالی که باغداران گلستانی در حال مبارزه با این آفت هستند اما صاحبان خانه باغ ها در تفریح و استراحت بوده و درب های آنها قفل است این مسئله تا حدی آسیب‌زا بود که در استان مجاور مسئولان امر با حکم دادستانی اقدام به شکستن قفل درب خانه باغ ها برای مبارزه با آفت مگس مدیترانه ای کردند تا شیوع این آفت در خانه باغ ها دیگر باغداران را متضرر نکند.

وی با بیان اینکه خانه باغ ها در حال نابودی باغ های اقتصادی ما هستند، یادآور شد: تجربه نشان داده خانه باغ ها به دلیل تحمیل هزینه زیاد و همچنین وقوع سرقت بیشتر از دو سال دوام نمی آورند، اگر نگاهی به وضعیت برخی از خانه باغ ها بیندازید به عینه می بینید که یا بنای احداث شده مورد سرقت قرار گرفته و یا باغدار به دلیل ناتوانی در پرداخت هزینه آبیاری و یا کنترل آفات باغ را رها کرده و این نقطه به کانون آفات تبدیل شده است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان اضافه کرد: اخیراً در یکی از روستاهای گرگان بیش از ۶۰ مورد تخلف در حوزه خانه باغ اتفاق افتاده و هنوز منجر به احداث سقف نشده بود با حضور نماینده دادستان و نیروی انتظامی تخریب شد، این قطعات اصلاً باغ نبوده بلکه در قطعات ۲۰۰ متر الی ۷۰۰ متری ایجاد شده و رد پای رانت و زمین خواری در آن محرز بوده است.

عباسی با اشاره به اینکه بیش از ۹۵ درصد باغدار واقعی در گلستان داریم که تخلف انجام نمی دهند، بیان کرد: بارها از جهات گوناگون اطلاع رسانی کردیم که افراد برای خرید زمین کشاورزی و یا خانه باغ به نزدیک ترین مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان مربوطه مراجعه کنند تا با مشخص شدن وضعیت زمین برای خریدار، در دام افراد سودجو گرفتار نشوند.

در قوانین چیزی به نام خانه‌باغ وجود ندارد/ شرایط احداث خانه کارگری در اراضی باغی و زراعی

مدیر امور اراضی جهادکشاورزی گلستان نیز معتقد است در دستورالعمل ها و قوانین حفظ کاربری اراضی چیزی به نام خانه باغ تعریف نشده و قانون موجود نیز مربوط به احداث خانه کارگری آن هم منحصراً برای اراضی باغی و به منظور حفظ و حراست از باغات و اراضی زراعی است که برای این موضوع نیز حد نصابی تعریف شده است.

کامبیز علیپور در گفتگو با خبرنگار ایسنا به حد مجاز احداث خانه کارگری در باغ ها اشاره کرد و ادامه داد: برای احداث خانه کارگری در باغات به منظور حفظ و حراست از آن مساحت مجاز باید بیش از ۱۰ هزار و یک مترمربع باشد و این میزان برای اراضی زراعی ۱۰ هکتار به بالا است.

وی با بیان اینکه بخشنامه هایی در سح ملی برای احداث خانه کارگری در باغات و اراضی کشاورزی وجود دارد، گفت: برای مثال در یک باغ یا زمین دو و نیم الی سه هکتاری می توان یک خانه کارگری در متراژ ۱۵ مترمربع احداث کرد.

به گفته مدیر امور اراضی جهادکشاورزی گلستان افرادی که مایل به احداث خانه کارگری هستند باید همراه اسناد مالکیت به مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان مربوطه مراجعه کرده و پس از طرح موضوع، باید این مسئله را به تأیید سازمان همیاری ها برسانند و پس از اخذ مجوز از سازمان مدیریت جهاد کشاورزی در کمیسیون تبصره یک ماده یک مورد بررسی قرار می گیرد و در نتیجه منتج به صدور و پرداخت عواید دولتی و سپس ساخت خانه کارگری خواهد شد.

علیپور تأکید کرد: باغداران و کشاورزانی که مجوز کمیسیون تبصره یک ماده یک را نداشته باشند و عواید دولتی را نپردازند خانه باغ ساخته‌شده غیرمجاز تلقی شده و با افراد خاطی برخورد خواهد شد.

وی با بیان اینکه سازمان جهاد کشاورزی و امور اراضی برای حفظ اراضی زراعی و باغی مرغوب تلاش گسترده ای دارند، متذکر شد: اراضی زراعی بستر تولید زراعت است و امنیت غذایی جامعه را تأمین می کند لذا قانون از هر اقدامی در اراضی زراعی و باغی که تولید را با مشکل مواجه کند ممانعت به عمل می آورد.

به گزارش ایسنا؛ با وجود آنکه طی سال های اخیر قوانین برای مقابله با این پدیده ها سخت‌گیرانه‌تر شده و بسیاری از این ویلاها قبل از اتمام ساخت، قلع و قمع می شوند اما به اعتقاد کارشناسان ساخت و ساز ویلا در مزارع و باغ‌ها و سپس قلع و قمع آنها همانند نوشدارویی پس از مرگ اراضی کشاورزی و باغی است و آن زمین حاصلخیز به‌ندرت به چرخه تولید و زراعت باز می‌گردد.

از سویی دیگر افزایش بی رویه و هجوم مردم به سمت طبیعت که به شکل پدیده ای تحت عنوان ساخت و سازها در اراضی ملی و کشاورزی بروز و ظهور پیدا کرده یک معلول است که علت های بسیار زیادی دارد.

قطعاً با ریشه یابی علل ساخت و ساز غیرمجاز و حرکت عده ای به سمت قانون گریزی رد پای قوانین سخت‌گیرانه و ضعف نظارتی دستگاه های متولی و فقدان زیرساخت های لازم در حوزه گردشگری بیش از پیش احساس می شود.

در حالی که طی سال های اخیر با ارتقای سطح معیشت و افزایش سطح انتظار جامعه، گرایش مردم به سوی طبیعت گردی افزایش پیدا کرده با این حال، متولیان امر برای افزایش مباحث رفاهی، تفریحی و اجتماعی و فرهنگی در شهرها، حومه شهرها و روستاها اقدام قابل توجهی نداشتند تا مردم برای رفع نیاز خود به مناطق بکر و تفریحی، پس از تقسیم ارث به فکر تغییر کاربری اراضی و ایجاد خانه‌باغ نیفتند.