در گرمای سوزان تیرماه، زمانی که دمای هوا از ۴۰ درجه فراتر میرود، نیروهای حفاظتی منابع طبیعی گلستان با تمام توان در خط مقدم این نبرد ایستادهاند.
آتشسوزیهای ناشی از آتشزدن غیراصولی بقایای کشاورزی، مانند کاه و کلش، انرژی و توان این نگهبانان طبیعت را به خود معطوف کرده و چالشی بزرگ برای حفاظت از این میراث ارزشمند ایجاد کرده است.
در ۲۱ تیرماه امسال، آتش در زمینهای کشاورزی حاشیه جاده اصلی کردکوی- گرگان شعلهور شد که به لطف حضور بهموقع نیروهای واحد سرجنگلبانی نوچمن، پیش از سرایت به عرصههای منابع طبیعی اطفا گردید.
زاغی، رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گرگان، با قدردانی از آمادگی و سرعت عمل نیروهای گشت، این عملیات را نمونهای موفق از اهمیت گشتزنی مداوم و آمادگی مستمر در مناطق حساس دانست و تأکید کرد: آتشزدن بقایای کشاورزی در مجاورت جنگلها و مراتع میتواند به فاجعهای زیستمحیطی منجر شود، چرا که این اقدام غیراصولی نهتنها حاصلخیزی خاک را کاهش میدهد، بلکه حیات وحش و اکوسیستم منطقه را نیز به خطر میاندازد. زا
وی از کشاورزان و بهرهبرداران خواست تا با رعایت اصول ایمنی و پرهیز از روشهای سنتی آسیبزا، در حفظ منابع طبیعی مشارکت کنند و در صورت مشاهده هرگونه حریق، بلافاصله با شماره ۱۵۰۴ تماس بگیرند تا از گسترش آتش جلوگیری شود.
همزمان، در زمینهای بالادست روستاهای آیدرویش و نیازآباد شهرستان کلاله، آتشسوزی دیگری ناشی از آتشزدن بقایای محصولات کشاورزی رخ داد.
تیمهای اطفای حریق اداره منابع طبیعی کلاله، با همکاری مؤثر فرمانده یگان حفاظت، مأموران واحد منابع طبیعی مرکزی و همیاران طبیعت، با سرعت این آتش را پیش از سرایت به جنگلهای مجاور مهار کردند.
برزین رئیس اداره منابع طبیعی کلاله، این عملیات را نتیجه هماهنگی و تعهد نیروهای حفاظتی و مشارکت مردمی دانست و هشدار داد: آتشزدن کاه و کلش، علاوه بر تخریب خاک و پوشش گیاهی، میتواند به آتشسوزیهای گسترده در جنگلها و مراتع منجر شود.
وی تأکید کرد: حفاظت از منابع طبیعی بدون آگاهی و همکاری جامعه محلی ممکن نیست و از کشاورزان خواست تا به سمت روشهای پایدار کشاورزی حرکت کنند که نهتنها به محیط زیست آسیب نمیرساند، بلکه به حفظ خاک و اکوسیستم کمک میکند.
انرژی در آتش؛ چالشی که نیروها را خسته میکند
معاون امور جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان در گفتوگو با ایرنا به یکی از چالشهای اساسی حفاظت از جنگلهای استان اشاره کرد و گفت: صرف انرژی و توان بالای نیروهای حفاظتی برای مهار آتشسوزیهای ناشی از اراضی کشاورزی از جمله این مشکلات است.
جهانبخش صادقیان توضیح داد: به طور تقریبی هر روز چندین مورد سرایت آتش از زمین کشاورزی به لبه جنگلها، بهویژه در دامنه شمالی جنگلهای استان، گزارش میشود که این موضوع در گرمای شدید تابستان، بهویژه در مناطقی مانند گالیکش که دمای هوا از ۴۰ درجه فراتر میرود، به چالشی بزرگ تبدیل شده است.
وی به تجربه تلخ آتشسوزی سال ۹۹ در کلاله اشاره کرد که به دلیل وزش باد، به سرعت گسترش یافت و خسارات قابلتوجهی به بار آورد.
معاون امور جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان تأکید کرد: در چنین شرایطی، خاموش کردن حریق کاری بسیار دشوار است و نیاز به آمادگی مداوم و همکاری گسترده دارد.
کمربندهای سبز یا بمبهای ساعتی؟
یکی از عوامل تشدیدکننده این آتشسوزیها، وجود کمربندهای سبز سوزنیبرگ است که در گذشته با هدف ایجاد حائل بین زمینهای کشاورزی و جنگلها در مناطقی مانند روستای لیوان و بنفش تپه بندرگز و اطراف گرگان کاشته شدهاند.
این درختان، به دلیل شاخههای خشک و عدم اجرای کامل عملیات پرورشی، در برابر آتش بسیار حساساند و کوچکترین جرقه میتواند آنها را به شعلههایی غیرقابلکنترل تبدیل کند.
صادقیان توضیح داد: در گذشته، کاشت این گونهها سیاستی منطقی برای جلوگیری از تصرف زمینهای جنگلی بود، اما امروز با توجه به تغییرات اقلیمی و افزایش دما، این کمربندهای سبز به چالشی برای حفاظت تبدیل شدهاند.
وی از برنامهریزی برای جایگزینی تدریجی این گونهها با درختان پهنبرگ خبر داد که مقاومت بیشتری در برابر حریق دارند.
وی گفت: این فرآیند در قالب طرحهای جنگلداری نوین و مدیریت صیانتی در حال پیگیری است، بهگونهای که در برخی مناطق، گونههای پهنبرگ بهصورت طبیعی در حال جایگزینی هستند، اما این تغییر نیاز به مدیریت دقیق و برنامهریزی بلندمدت دارد.
نگهبانان طبیعت؛ گشتهای شبانهروزی در خط مقدم
نیروهای حفاظتی منابع طبیعی گلستان، با حدود ۴۵۰ نفر پرسنل فعال، بهصورت شبانهروزی در حال گشتزنی و مراقبت از جنگلها و مراتع هستند.
صادقیان تأکید کرد: این نیروها همیشه آماده پاسخگویی به تماسهای اضطراری از طریق شماره ۱۵۰۴ هستند و گشتهای هدفمند بهویژه در روزهای گرم و پرخطر که هواشناسی هشدار میدهد، افزایش مییابد.
وی معتقد است: تلاشهای نیروهای حفاظتی زمانی مؤثرتر خواهد بود که با فرهنگسازی و مشارکت فعال جامعه محلی همراه شود. در سالهای اخیر، آگاهی عمومی نسبت به خطرات آتشسوزی بهبود یافته، اما همچنان برخی افراد به روشهای سنتی و آسیبزا پایبند هستند که انرژی زیادی از نیروهای حفاظتی میگیرد.
برای کاهش این چالشها و حرکت به سمت حفاظت پایدار از منابع طبیعی، آموزش و آگاهیرسانی گسترده به کشاورزان و جوامع محلی در خصوص خطرات آتشزدن بقایای کشاورزی و معرفی روشهای جایگزین مانند استفاده از این بقایا برای تقویت خاک یا تولید کمپوست، میتواند تأثیر بسزایی داشته باشد.
تقویت همکاریهای عمومی از طریق تشویق مردم به گزارش سریع آتشسوزیها و گسترش نقش همیاران طبیعت، بهعنوان بازوی کمکی نیروهای حفاظتی، ضروری است و در کنار آن، مدیریت جنگلهای سوزنیبرگ از طریق اجرای عملیات پرورشی و جایگزینی تدریجی با گونههای پهنبرگ، میتواند خطر حریق را کاهش دهد.
افزایش نظارت و گشتزنی هدفمند در روزهای پرخطر با هماهنگی با پیشبینیهای هواشناسی، به پیشگیری از گسترش حریقها کمک میکند. در کنار آن، تشدید اقدامات قانونی و برخورد با افرادی که بهصورت غیراصولی اقدام به آتشزدن بقایای کشاورزی میکنند هم میتواند بهعنوان عاملی بازدارنده عمل کند.
منابع طبیعی گلستان، با شعار «ایران سرسبز، ایران قوی» و در راستای طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت، از همه بهرهبرداران، کشاورزان و جوامع محلی دعوت میکند تا با پرهیز از اقدامات آسیبزا و همکاری نزدیک با نیروهای حفاظتی، در حفظ این میراث ارزشمند برای نسلهای آینده سهیم باشند.
حفاظت از جنگلها و مراتع نهتنها وظیفهای ملی، بلکه تعهدی اخلاقی برای آیندگان است. در صورت مشاهده هرگونه حریق یا موارد مشکوک، شماره تماس اضطراری ۱۵۰۴ در دسترس است
- منبع خبر : خبرگزاری ایرنا
.gif "DrFitFarm")
Friday, 5 December , 2025