به اعتقاد کارشناسان گلستان، کم آبی تهدید جدی برای این استان‌ برتر تولیدکننده انواع محصولات کشاورزی به شمار می‌رود که تنها راه مقابله با این تهدید و پیامدهای آن، تغییر الگوی کشت و ترویج کشاورزی فشرده است.

بخش کشاورزی به دلیل وابستگی بیش از اندازه به ذخیره رطوبتی خاک، اولین قسمتی است که بیش از دیگر بخش‌ها تحت تاثیر خشکسالی قرار می‌گیرد و به همین علت خسارت این بحران در کشاورزی محسوس‌تر و اثرات نامطلوب آن هم بیشتر است.

آسیب بحران خشکسالی در مناطق شمالی گلستان شدیدتر است تا جایی که در ۲ سال قبل بیش از ۱۵۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی مستعد کشت غلات حتی به فصل برداشت هم نرسید.

از طرف دیگر، خشکسالی بحران آب را هم بیخ گوش گلستان قرار داده و در اثر آن، آب موجود در سدها کاهش یافته، تالاب‌ها و آب‌بندان‌ها خشک شده و آب‌های زیرزمینی تحت فشار قرار گرفته و این مساله زنگ خطر بحران آب را در استانی که ۹۵ درصد آب آشامیدنی آن از طریق منابع زیرزمینی تامین می‌شود به صدا در آورده است.

با این وجود، شالیکاری همچنان مورد توجه زمین‌داران به خصوص همسایگان نسق و دارندگان چاه‌های مجاز و غیرمجاز گلستان است.

مدیر زراعت جهادکشاورزی گلستان گفت: کشت شالی در این استان شمالی علاوه بر زمین‌های نسق‌دار با وسعت ۱۵ هزار هکتار واقع در نوار جنوبی، طرح خشکه کاری با آب بَری کم، مورد حمایت جهادکشاورزی قرار می‌گیرد.

محمد ناظری اظهار کرد: با وجود علاقه زیاد به کاشی برنج، گلستان همچنان جزو استان‌های ممنوعه در کشت شالی (اراضی غیرنسق) به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: کشت بهاره شالی در زمین‌های نسق دار استان در ابتدای اردیبهشت ماه نیز به صورت محدود در شهرستان بندرگز انجام می‌شود ولی اوج زراعت این محصول بعد از برداشت کلزا و جو در اواخر اردیبهشت ماه است.

وی با استقبال از افزایش سطح کشت شالی به صورت خشکه کاری در استان، گفت: سال زراعی قبل ۴۰۵ هکتار از زمین‌های این استان به زیرکشت این محصول رفت که امسال برنامه‌ریزی شده سطح آن به هزار هکتار افزایش یابد.

اجرای طرح خشکه‌کاری شالی در استان گلستان از سال ۱۳۸۸ آغاز شد و با توجه به امکان سنجی صورت گرفته، شرایط ترویج این نوع کشت با توجه به ارقام بذر وجود داشته و امکان کاشت آن پس از برداشت غلات (گندم، جو و دانه روغنی کلزا) در استان فراهم است.

کاسته شدن از زحمت کشاورز نسبت به روش تهیه خزانه، کاهش ۴۰ درصدی هزینه‌ها، یکنواختی در سبز شدن مزرعه، امکان استفاده از ماشین آلات کشاورزی در کاشت و برداشت، جلوگیری از هدر رفت کود مصرفی و کاهش ترکیبات سمی و آفات، کاهش نیاز به انرژی و اجرای آسان مدیریت مزرعه، استفاده بهتر از نهاده‌ها به دلیل عمق کشت مناسب و تراکم یکنواخت، کاهش آلودگی خاک و آب، کم شدن آفت و کاهش کصرف بذر در واحد سطح از جمله مزایای استفاده از روش خشکه کاری برنج توسط کارشناسان اعلام شده است.

علاوه براین، کشت شالی به روش خشکه کاری در هر هکتار بین ۶ تا هفت هزار متر مکعب آب نیاز دارد در حالی که در روش معمول (سنتی و غرقابی) کشت این محصول بسته به رقم، شرایط آب و هوایی و مدیریت مزرعه بین ۱۵ تا ۱۸ هزار متر مکعب آب در هر هکتار استفاده می‌شود.

خشکسالی شدید در گلستان طی سال‌های اخیر خطر زراعت محصولات پرآب‌طلب به ویژه برنج را در منطقه تشدید کرده به طوری که مسوولان شرکت آب منطقه‌ای استان خواستار حذف زراعت برنج به روش سنتی – غرقابی و مدیریت منابع آبی با جایگزین کردن محصولات کم آب طلب از جمله خشکه کاری برنج هستند.

اقتصاد اصلی گلستان با یک میلیون و ۸۶۹ هزار نفر جمعیت بر پایه کشاورزی استوار بوده و با فعالیت کشاورزی در ۶۶۷ هزار هکتار زمین استان اعم از زراعی و باغی، تولید شلتوک دارای استقبال خاص از سوی بهره‌برداران منطقه است.